De 25 van Bert, een kwarteeuw in cinema: 23) ‘The Rider’
Nu 2025 eraan komt, is het tijd om even achterom te kijken. Filmrecensent Bert Potvliege presenteert de vijfentwintig films die hem de afgelopen kwarteeuw het meest beroerden. Een half jaar lang, tot eind december, neemt hij wekelijks de volgende film in de rangschikking onder de loep. Duik mee met hem in al het moois dat Vrouwe Cinema ons geschonken heeft. Deze week, nummer 23: ‘The Rider’ (Chloé Zhao, 2017).
NO MORE ‘GIDDY UP’
Door decennialang cinema te verslinden als ware het zuurstof in een koolmijn, leer je jezelf kennen. Ik blijk een boon te hebben voor mannelijke personages die hun kwetsbaarheid achter slot houden, al dan niet tegen hun zin. Een verouderde notie van stugge mannelijkheid belet hen fragiliteit te kunnen of willen delen. Ik noem ze gemakshalve sad boys. Dit soort personage spookt doorheen deze top 25, waarvan ‘The Rider’ een eerste voorbeeld is.
Poëzee
Veel mannen zijn ervan overtuigd dat ze in een wereld leven waarin geen plaats is voor hun frêle aard. Een man zou sterk horen te zijn, dus bouwen ze een muur om zich heen. Maar die notie is slechts een arbitraire genderconstructie. De ware kracht van een man – en van elke mens tout court – schuilt daarentegen in het gezond uiting geven aan zijn breekbare inborst. Chloé Zhao (‘Nomadland’) onderzoekt het omgaan met die aard in het uit 2017 daterende ‘The Rider’.
Zhao heeft met haar werk snel haar eigen stem gevonden. Al van bij haar debuut, ‘Songs My Brothers Taught Me’, surft ze met volle overtuiging op een poëtische golf die de door het leven getekende mens in het rurale Amerika belicht. Deze opvolger was de bevestiging van haar stilistische en thematische invalshoek.
Onaangeroerde landschappen zijn voor Zhao symbolen van begeerte, alsof enkel het aards paradijs een genezing in pacht houdt. Natuur is het tegengif voor de strubbelingen van haar personages en dit heeft eenzelfde effect op de kijker. De vele beelden van een geïsoleerde mens te midden van een episch landschap voelen als het toegediend krijgen van dat medicijn. De solitaire cowboy die we in ‘The Rider’ volgen langs die verademing biedende prairies heet Brady Blackburn, een sad boy naar mijn hart.
Arme Gus
Nadat hij tijdens een rodeoshow onder de hoeven van een hengst terechtkomt, moet paardentemmer Brady door het leven met een knoert van een hersentrauma. Het litteken is een dagelijkse herinnering aan betere tijden, want de jongeman mag van de dokter niet langer paardrijden. Een volgende val kan fataal zijn. Zijn hand verkrampt vaak, waardoor hij de controle kan verliezen over de teugels. Brady kan enkel voorzichtig het temmen terug opnemen, weliswaar zonder in het zadel te kruipen.
Paardrijden is al wat de cowboy ooit kende. Hij hunkert ernaar terug te kunnen rijden door het uitgestrekte land, maar zo liggen de kaarten niet. Brady woont samen met zijn vader en aan autisme lijdende zus in een armtierige woning, waar het regelmatig botst tussen vader en zoon. Moeder is al een tijdje overleden. Vader gaat iets te vaak een pint drinken. De facturen stapelen zich op. Om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen, zien de leden van het gezin zich genoodzaakt hun paard Gus te verkopen. De lokroep terug centen te verdienen met rodeoshows is groot.
Leven als een plicht
Brady weet dat een paard afgemaakt moet worden wanneer het verstrengeld raakt in een prikkeldraad. Hij beseft evenzeer dat die vlieger niet opgaat voor gewonde mensen: “I’m a person, so I gotta live.” Het leven is voor hem verworden tot een zinloos bestaan, want sinds zijn jeugd werd het credo ingelepeld: “Be a man!” Een cowboy die geen cowboy meer kan zijn, is in Brady’s ogen niet langer een man.
Zijn zoektocht naar een nieuw bestaan loopt niet van een leien dakje, getuige de regelmaat waarbij Brady wild om zich heen slaat. Hij komt iets te bruusk op voor zijn zus, er is een handgemeen met zijn vader en er is ook een boeiende worstelscène met een van zijn vrienden waar hij te ver gaat. Het verlangen terug te willen rijden wordt bovendien onhoudbaar. Tegen beter weten in neemt hij nog eens plaats in het zadel en gaat in volle galop door het mooie land. De euforie is immens. Prachtige landschappen glijden voorbij, het zonlicht ligt uitgestrooid en de muziek klinkt in vredevol crescendo.
Ik ben zeker niet de enige die in tranen achterbleef bij de conclusie van dit verhaal. Er schuilt een universele levensles in, die de lotgevallen van Brady herkenbaar maakt voor elk. Samen met vreemden ontroerd raken in de bioscoop is trouwens een sterk voorbeeld van gezond uiting geven aan al wat diep vanbinnen welig tiert. Het is een constructief omgaan met dat wat we onszelf aanleren niet te delen.
Niets te verliezen
Bij de eindgeneriek, wanneer de namen van de cast verschijnen, wordt duidelijk waarmee ‘The Rider’ zich onderscheidt van soortgelijke prenten. Brady Blackburn wordt vertolkt door Brady Jandreau, zijn vader door Tim Jandreau en zijn zus door Lilly Jandreau. Dit is een echt gezin. Vrijwel alle acteurs in deze film zijn echte familieleden en vrienden van Brady. De meesten hadden nog nooit een voet op een filmset gezet.
Realiteit en fictie schurken ontzettend dicht tegen elkaar aan, waardoor de film dubbel zo hard aankomt. Zhao leerde paardentemmer Brady kennen in 2015 tijdens haar research over een film die ze wou maken over cowboys. Een jaar later werd de man vertrappeld tijdens een rodeoshow, waarvan echt beeldmateriaal verwerkt werd in de film. Brady mocht niet langer paardrijden van zijn artsen. Toen Zhao dit te horen kreeg, had ze haar verhaal gevonden. Ze vroeg hem of hij wou acteren in haar film, waarover hij het volgende te zeggen had: “At that point in my life, I felt like I had nothing to lose.” In de jaren sinds de film is hij getrouwd, kreeg hij een dochter en traint hij nog steeds paarden.
Reuzenschouders
Een van de geinige neveneffecten van cinefiel zijn, is merken hoe filmtaal doorgegeven wordt van filmmaker tot filmmaker – diefstal of inspiratie, maakt niet uit. In het Engels hebben ze daar het mooie spreekwoord standing on the shoulders of giants voor. Zhao maakt films waarin de setting een essentiële thematische lading draagt. De natuurlijke wereld functioneert als een medicinaal toevluchtsoord voor haar protagonisten. Het is een stijl die sterk beïnvloed werd door het werk van legendarisch filmmaker Terrence Malick (‘The New World‘).
Bij Malicks films is spiritualiteit tastbaar in de rol die natuur speelt, met de sensatie van een paradijs tot ver voorbij de randen van het scherm. Zhao merkte in interviews op dat Malick spreekt over humaniteit door de wijze waarop hij die natuurlijke wereld aan bod laat komen. Voor hem zijn mens en natuur namelijk hetzelfde ding.
De films van haar grote voorbeeld gaan als esthetische XTC over de goddelijke aard van natuur en mens, niet zelden in juxtapositie met cultuur als falende constructie. Zhao zoomt daarentegen in op de sociaaleconomische ontbering die haar figuren moeten doorstaan. Ze focust meer op de werkelijkheid dan op de droom, maar het verwantschap tussen beide filmmakers is ontegensprekelijk en boeiend om over te bezinnen.
Delen in het verdriet
In het verhaal neemt Brady af en toe de tijd om op bezoek te gaan in een revalidatiecentrum in de buurt. Hier verblijft Lance, een levenslange vriend die deels verlamd raakte na een ongeluk. De jongeman kan enkel nog communiceren via handgebaren. Ook Lance is geen acteur en wat zijn personage overkwam, is echt gebeurd. Wanneer Brady een zadel en teugels meeneemt naar het revalidatiecentrum, schenkt hij zijn vriend opnieuw de sensatie van het paardrijden. Dat gevoel tovert een glimlach op het gezicht van Lance.
In de wagen onderweg naar huis kan Brady zich een ogenblik niet langer sterk houden. Hij huilt aan het stuur. De druk die een sad boy ervaart, leidt bijna altijd naar een moment van kraken. Dat geldt voor Philip Seymour Hoffman in ‘Boogie Nights’. Dat geldt voor Robert De Niro in ‘Heat’. Als ik een man zijn emoties zie uitstorten omdat hij het niet langer kan houden, of een foute keuze zie maken in de naam van liefde, dan deel ik in de droefenis. ‘The Rider’ is om te koesteren want wat Brady moet doen, is een taak voor ons allen. Elk van ons is een cowboy die door de pijn heen moet rijden.
Waar te zien? Streaming (Sooner, CineMember) of VOD (Amazon Prime Video, AppleTV, Google Play).
Verschenen eerder in deze reeks:
24) ‘Hunger’ (Steve McQueen, 2008)
25) ‘Good Time’ (Josh & Benny Safdie, 2017)
%20‘The%20Rider’){kind=link}