Beeldend kunstenaar Koenraad Tinel waarschuwt met een fraaie graphic novel voor autoritaire leidersfiguren
Koenraad Tinel, ‘Mario en de magiër’ (door Thomas Mann, vertaling: Els Snick) 
Naar aanleiding van de viering honderdvijftig jaar Thomas Mann (1875-1955) verschijnen er niet enkel heruitgaves van verschillende klassiekers uit zijn oeuvre, zoals onder meer ‘De Toverberg‘ en ‘Dood in venetië’. Ook is er de publicatie van ‘Achtung Europa: een eigentijdse waarschuwing’. In de schaduw daarvan verscheen recent via De Arbeiderspers / Oogachtend ook nog eens een indringende, uiterst intrigerende graphic novel bewerking van de oorspronkelijk in 1929 verschenen novelle ‘Mario en de magiër’ door beeldend kunstenaar Koenraad Tinel (°1934).
Gebaseerd op autobiografische elementen
Voor deze novelle baseerde de Duitse auteur zich deels op autobiografische elementen, meer bepaald een korte vakantie in Italië in het begin van de jaren twintig. In ‘Mario en de magiër’ beschrijft Mann hoe een fictieve Duitse familie (vader, moeder en kinderen) in het kleine, idyllische badplaatsje Torre Di Venere, “een toevluchtsoord voor de enkeling die houdt van de ongerepte natuur”, verzeild geraakt. Waarbij al de ontvangst van een Duitse familie in het kleine Italiaanse kustdorpje allerminst hartelijk is. In de ogen van de lokale bevolking zijn de Duitse toeristen immers ’tweederangsgasten’.
Opkomend fascisme in de jaren twintig
De familie ontdekt al behoorlijk snel de ongemakkelijke socio-politieke context van Italië aan het begin van de jaren twintig. Het land worstelde destijds, net als vele andere landen overigens, met de gevolgen van WO I. Niet alleen dat, ook ene Benito Mussolini zou met harde, fascistische hand de macht naar zich toetrekken, iets waar Mann met de publicatie van zijn korte novelle ‘Mario en de magiër’ ook duidelijk op reageerde. De magiër in Manns’ novelle is cavaliere Cipolla. Als die zich in het stadje meldt, lijkt dat initieel voor een uiterst aangename verstrooiing voor de kinderen van de familie te betekenen.
Cipolla blijkt een wat zonderlijke, onverzorgde figuur die zich om politieverordeningen te omzeilen als goochelaar en jongleur voordoet. Een schijnbaar voornaam, maar evengoed duister en duivels personage met verschillende lichamelijke deformaties en vreemde, hypnotiserende krachten. Cipolla daagt het talrijk opgekomen publiek in het theater, zowel Italianen als Duitsers, uit. Hij manipuleert, beledigt en vernedert hen. Terwijl de zweepslagen vallen, hypnotiseert hij het publiek en schakelt hij beetje bij beetje de individuele wil van de toeschouwers volledig uit.
Het drama van de autoritaire leidersfiguur
Dat is meteen ook het centrale, ronduit dramatische gegeven in de korte, maar erg secuur opgetekende novelle. Cipolla, die symbool staat voor autoritaire leidersfiguren zoals Benito Mussolini, verwerft met zijn theatrale act en zijn hypnoses plots grote macht. Langzaam maar zeker weet hij het toegestroomde publiek volledig te verleiden tot een satanische dans. En doet hij hen zelfs haast smeken naar meer.
Mario, een jonge en bescheiden kelner in het dorpje aan de Italiaanse kunst, probeert zich alsnog erg moedig tegen cavaliere Cipolla te verweren. Tot gaandeweg de ethische en morele grenzen wel héél erg troebel worden. Net daar ligt ook het immense drama waar Mann met de publicatie van zijn novelle destijds al voor waarschuwde. Cipolla pretendeerde een illusionist / goochelaar te zijn, terwijl zijn ware kracht erin bestaat de wil van het individu uit te schakelen.
‘Mario en de magiër’ blijkt een ronduit uitstekende graphic novel die zowel op inhoudelijk als vormelijk vlak zeer sterk uit de hoek komt. Tezelfdertijd is er natuurlijk ook de diepmenselijke, humanistische boodschap die in essentie alleen maar duidelijk maakt hoe ontzettend tijdloos Manns’ oorspronkelijke novelle is. Het blijft dus, zeker nu er hedendaagse Cipolla’s zoals Donald Trump of Victor Orban opduiken, dan ook echt sterk opletten met Messiaanse figuren die de hemel op aarde beloven maar in de praktijk slechts de hel in aanbieding hebben.
