‘The Brutalist’: Kastelen in de lucht bouwen
‘The Brutalist’ (2025) 
De nog maar 36-jarige cineast Brady Corbet presenteert met het epische ‘The Brutalist’ een ongemeen indrukwekkende toevoeging aan de canon van de Grote Amerikaanse Cinema. We raden aan je over te geven aan dit imponerende verhaal over architect Lásló Tóth, een viering van cinema die sterk is als gewapend beton.
De achtergrond van regisseur Corbet is noemenswaardig. Als jonge acteur mocht hij samenwerken met fascinerende namen zoals Gregg Araki (‘Mysterious Skin’), Michael Haneke (‘Funny Games’) en Lars von Trier (‘Melancholia’), alvorens hij het zelf op een filmmaken zette. Vrijwel niemand zag zijn eerste prent, ‘The Childhood Of A Leader’. Zijn tweede, ‘Vox Lux’ (met Nathalie Portman), werd niet zo denderend onthaald maar konden wij wel pruimen. ‘The Brutalist’ is film drie en de grootst mogelijke stap vooruit, in die mate zelfs dat het ons schier onmogelijk lijkt dat Corbet dit werk ooit kan overtreffen.
Met een ontzettend bescheiden budget perst de jonge filmmaker er een meeslepende film uit van 215 minuten (inclusief een pauze halfweg), die doet denken aan de grandeur van films als ‘Once Upon A Time In America’ en ‘The Godfather’ – niet in het minst omdat die films ook de American Dream thematisch tackelen vanuit het standpunt van een immigrant.
Architecturale lust
We wensen dat je het verhaal vooral zelf ontdekt, dus we beperken ons hier tot het minimum. Adrien Brody speelt de joodse architect Lásló Tóth die in de Verenigde Staten verzeild raakt nadat hij het door WO2-verscheurde Europa ontvlucht. Zijn vrouw Ersébeth (Felicity Jones) blijft voorlopig nog achter in Hongarije. In afwachting van de hereniging wordt Lásló ingehuurd door industrieel Harrison Van Buren (Guy Pearce) om een gemeenschapscentrum te bouwen. Het is een passieproject waar Lásló, als een naar de sterren reikende Icarus van dienst, voor vecht alsof zijn leven ervan afhangt.
Het is de taak van elke kijker om naar eigen believen de vele ideeën die door het verhaal spoken bloot te leggen. De film handelt over veel: over kapitalisme versus kunst, over de schaduwzijde van de Amerikaanse Droom, over masochistisch kunstenaarschap, over passie, liefde, jaloezie en het verlangen. Ontdek het vooral zelf. Het ontcijferen van film en het kunnen pinpointen van de intentie van de maker is ons al enige tijd secundair. De beleving van het werk is waar het ons om draait – cinema als ervaring. En hiervoor serveert ‘The Brutalist’ een menu dat wel vijftien gangen lang lijkt, waarin de kijker uitvoerig mag delen in de gedrevenheid maar ook in het verdriet van Lásló.
Kroniek der kronieken
De wel heel omvangrijke film wordt in veel reviews gekenmerkt als ‘klassieke cinema’. We begrijpen die karakterisering wel, want het is een prent waarin elk uitmuntend gerealiseerd onderdeel in het teken staat van de narratieve laag. Kwalitatieve en grootse verhalen vertellen was namelijk de essentie van klassieke Amerikaanse cinema (de Europese tegenhanger had een grotere focus op personages, sfeer en symboliek). Dit Amerikaans vernuft is helaas ondergesneeuwd geraakt doorheen de jaren. Corbets film voelt als een hulde aan de verhalende cinema van het verleden, maar is tegelijkertijd – terwijl we naar de toekomst kijken – een pleidooi voor het terugbrengen van dergelijke gedegen vertellingen.
De grootste sterkte van ‘The Brutalist’ is de grondige hyperfocus op het uit de doeken doen van dat relaas. Drieënhalf uur lang, maar de film verveelt geen ogenblik (iets waar Scorsese niet mee wegraakte bij zijn te uitgesponnen ‘Killers Of The Flower Moon’), met een toon die tegelijkertijd intellectueel maar ook laagdrempelig en toegankelijk is. Deze majestueuze film is als een turf van 600 bladzijden te slikken krijgen.
Zwaarlijvige narratief-gedreven cinema is niet het soort film waar we doorgaans tot aangetrokken worden, maar Corbet overtuigde ons scène per scène, tot we enkel de monumentale aard van zijn film konden vaststellen. Dit heerlijk expansieve verhaal wordt bovendien kwalitatief ondersteund door het camerawerk, het productieontwerp, het montageritme, de muziek en vooral: de acteurs.
Spelers op de pedestal
In een film waar de verhalende bovenlaag primeert, is de verantwoordelijkheid voor de acteurs des te groter (iets waar pakweg Harrison Ford in het gestileerde ‘Blade Runner’, waarin worldbuilding vooropstond, minder last van ondervond). Aan het roer van ‘The Brutalist’ vinden we Adrien Brody, een uitmuntend acteur. Hij heeft de cinema van de 21ste eeuw wondermooi gekleurd, met glansrollen in het werk van onder meer Roman Polanski (Brody ontving de Oscar voor beste acteur voor zijn rol in diens ‘The Pianist’) en Wes Anderson. Onze persoonlijke favoriet is zijn prachtprestatie in ‘Blonde’ van Andrew Dominic. Brody overtreft zichzelf in Corbets film en draagt zijn uitgewrongen ziel in het gelaat. Het gewicht op zijn schouders is immens, maar de man ondersteunt de film met indrukwekkende sterkte.
Naast Brody schittert ook Guy Pearce (‘L.A. Confidential’), een acteur die al decennia op onze radar staat, alsook Felicity Jones (‘Star Wars: Rogue One’), een actrice die hier boven zichzelf uitstijgt. De bijrollen van Alessandro Nivola, als neef Attila, en Isaach de Bankolé, als vriend Gordon, vullen de cast mooi aan.
Er huist een subversieve houding in de epiloog van de film die de esthetische pracht van de reis erheen lijkt te vernietigen. Dit slot hamert op de pointe dat de American Dream uiteindelijk een holle bedoening blijkt te zijn. Die onappetijtelijke aard van deze afronding, als een thematische conclusie, wordt weerspiegeld in de dialoog: ‘het is de bestemming die telt en niet de reis erheen’. Dit is een levensfilosofie waarmee we het niet noodzakelijk eens zijn, maar het is een interessante denkvraag. We zijn benieuwd hoe de kijker dit einde zal slikken.
‘The Brutalist’ is genomineerd voor tien Oscars. In een rechtvaardige wereld wint de film de prijzen voor beste film, regisseur, hoofdrolspeler, scenario, camerawerk, productieontwerp en muziek. We willen je dan ook aanraden je naar de bioscoop te reppen, want dit huzarenstuk is gemaakt om op het grote scherm te zien.
‘The Brutalist’ speelt nu in de bioscoop.
