‘Flow’: Negen levens vol verwondering

‘Flow’: Negen levens vol verwondering

‘Flow’ (2025) 4 out of 5 stars

Het was ontroerend om het animatiewonder ‘Flow’ te zien te krijgen een dag na het overlijden van cineast David Lynch, een man die zijn liefde voor cinema omschreef als het kunnen verdwijnen in een tot leven geroepen wereld. Hij zou het meditatieve ‘Flow’ genegen geweest zijn. Dit betoverend relaas over een kat tijdens een Apocalyps is een film waarin je kan wegzinken.

David vs. Goliath

De nauwelijks 31-jarige Litouwse filmmaker Gints Zilbalodis is, na het uitstekend onthaalde ‘Away’, met ‘Flow’ aan zijn twee langspeelanimatiefilm toe (tevens een Belgische coproductie, van het Brusselse Take Five). We mogen van een immense doorbraak spreken, want de prent wordt getipt als een van de topfavorieten voor de Oscar voor Beste Animatiefilm. Deze onheilsparabel heeft slechts een fractie opgebracht – en gekost – van peperdure prenten als ‘The Wild Robot’ en ‘Inside Out 2’, maar onze stem heeft Zilbalodis alvast. De cineast heeft een frisse en contemplatieve insteek, die zijn film boven de rest doet uittorenen. Er schemert een zielsroerende oprechtheid door in zijn kattenkroniek.

In ’Flow’ volgen we de capriolen van een snoezige kat die samen met enkele andere dieren moet zien te overleven op een boot, terwijl een zondvloed hun magische wereld onder water zet. Nooit gedacht dat een kat, een hond, een capibara, een lemur en een vogel een hecht team konden vormen. Zoals bij alle goede films is het verhaal een verpakking voor zoveel meer. ‘Flow’ is een ode aan de verwondering over de natuurlijke wereld. Zilbalodis zet alles in op de relaxerende vertedering die het gedijen in een natuurlijke setting te bieden heeft. Met lange shots en met de voortdurend in beweging zijnde camera creëert de filmmaker de sensatie van een openwereldvideospel, waarin je ogen tekortkomt. Het resultaat is immersiever dan ‘Avatar’. Het zalft de kijker om vrijelijk te kunnen schrijden door deze wonderlijke wereld.

Leven in het nu

Een vrij radicale invalshoek van de prent is de complete afwezigheid van dialogen. De dieren worden geen antropomorfe kwaliteiten aangemeten, maar worden daarentegen verbeeld als reële schepsels. ‘Flow’ doet een kijker inzien hoe dialoog doorgaans een houvast biedt die je doorheen een verhaal zeult. Die gekende ruggensteun ontbreekt en je bent als kijker meer aangewezen op jezelf. Dit is een insteek die boeit.

Een volgende markante vaststelling is dat het gepresenteerde avontuur anders werkt dan een kijker gewend is. Er is namelijk geen na te streven doelwit. De levensfilosofie ‘het is niet de eindmeet die telt, maar de reis erheen’ wordt mooi omarmd in het aandoenlijke ‘Flow’. Aangezien de dieren reëel gepresenteerd worden, kennen deze niet eens de notie van een te behalen doel. Ze kunnen gewoon zijn en leven in het nu. Het voegt een spirituele dimensie toe aan de film en nodigt de kijker uit om ook het nu te omarmen.

Emoties in het donker

De wereld van ‘Flow’ is er een van magisch realisme. Het komen en gaan van de overstroming kent een onwerkelijk verloop en de natuurlijke pracht is net dat tikje surrealistisch. Er huizen toverachtige toetsen in de film, zoals het moment waarbij de kat begint te zweven of de walvis die op het droge ligt. Een deel van het publiek kan er zich aan ergeren aangezien de betekenis niet hapklaar is, maar die vlieger gaat ook op voor de animatiefilms van Hayao Miyazaki (‘Spirited Away’, ‘The Boy And The Heron’).

We kunnen ons inbeelden dat sommige ouders zich zouden mispakken aan de film, wanneer ze hun kroost in de bioscoopstoel planten in de hoop op een gezapig verhaal met leuke meezingers in de traditie van Disney. ‘Flow’ is veel meer dan dat en een emotionele film voor alle leeftijden, alsof de tranen van het publiek de zondvloed op het scherm veroorzaken.

De kijker die openstaat voor een animatiefilm die anders durft zijn in het reiken naar de sterren, zal een ontzettend mooie tijd beleven in de bioscoop. Als een ervaring is ‘Flow’ een wonder van een film, een deugddoende therapie. De uitstekende muziek, die regelmatig naar ambient neigt, ondersteunt de spirituele aard van de film verder. De tot leven geroepen verwondering over de wereld, in combinatie met het doelloos avontuur en met de immense empathie die de kijker voelt voor deze dieren, creëert een film die tot in het hart raakt. De ontroering vierde hoogtij in de donkere bioscoopzaal. De eerste topper van het jaar is een feit. David Lynch knikt goedkeurend vanuit de blauwe hemel.

‘Flow’ speelt nu in de bioscoop.

Related Images: