‘The Phoenician Scheme’: De frustratie-creatie
‘The Phoenician Scheme’ (2025) 
Na alweer een mislukte moordaanslag besluit excentrieke zakenmagnaat Zsa-Zsa Korda het roer om te gooien. Hij zoekt toenadering tot zijn vervreemde dochter Liesl, die intussen een ingetogen bestaan leidt als non, en stelt haar voor zijn zakenimperium over te nemen terwijl hij orde op zaken stelt. In Wes Andersons nieuwste film, ‘The Phoenician Scheme’, volgen we Korda’s onwaarschijnlijke reis vol absurde wendingen.
Gebrek aan rek
Een beknopt overzicht voor de nieuwkomers in Andersons universum: de cineast is een gevierd filmmaker en heeft zijn kenmerkende stijl door de jaren heen tot in de puntjes verfijnd. Hij toont een droogkomische, visueel gestileerde aanpak waarin vaak disfunctionele families centraal staan – excentrieke personages vastgelegd in obsessief symmetrische, frontale beeldkaders. Het succes bleef niet uit. ‘The Royal Tenenbaums’, ‘The Darjeeling Limited’ en ‘The Grand Budapest Hotel’ vormen slechts een greep uit zijn opvallende oeuvre.
De laatste jaren lijkt de rek er wat uit bij Anderson. Zijn films beginnen tekenen van zelfherhaling te vertonen, alsof hij stilaan een parodie van zijn eigen stijl aan het worden is. Het eerste gemor weerklonk bij ‘The French Dispatch’, zette zich door bij ‘Asteroid City’ en klinkt ook nadrukkelijk bij ‘The Phoenician Scheme’. De kritiek is wijdverspreid: talloze recensies wijzen erop dat Anderson uitverteld lijkt. Ook wij voelden die sleet in zijn nieuwste film. Maar waar wringt het precies?
Hermetisch mededogen
Andersons stijl is zo dominant geworden dat het hart uit zijn verhalen lijkt verdwenen. De melancholie en het mededogen voor de dolende zielen die zijn werelden bevolken, zijn ver te zoeken. Wat resteert zijn personages die volledig ondergeschikt zijn aan de vorm: bordkartonnen figuren die eindeloze dialogen aframmelen, tot de kijker murw geslagen achterblijft in een decor van esthetiek zonder emotie.
De spitsvondigheden in de dialogen zouden ongetwijfeld tot hun recht komen op papier, maar op het scherm worden ze aan een moordend tempo op de kijker afgevuurd. Amper vijf minuten ver en we voelden ons al duizelig en gedwongen af te haken. Enkel in de slotscène, waar een paar personages zwijgend kaarten aan tafel, ontstaat er eindelijk ruimte voor een zweem van empathie. Het is het enige moment waarop de film toelaat iets te voelen voor deze figuren. De rest blijft op afstand, hermetisch, gevoelloos.
Denderend op het doek
Omdat Anderson inmiddels volledige meester is over zijn stijl, voelt hij zich vrijer dan ooit om zijn creativiteit de vrije loop te laten. Het resultaat doet denken aan een kunstenaar die op crystal meth leeft: het verhaal raast zienderogen vooruit, het montageritme is te hoog, terwijl de visuele rijkdom overweldigt. Samen met cameraman Bruno Delbonnel schept Anderson betoverende beelden, maar door dat razende tempo ontbreekt de ademruimte om van die pracht te genieten.
We konden ons nog optrekken aan enkele van de vele sterren in de cast, die ons met de juiste timing of geveinsde sérieux toch een glimlach ontlokten – Michael Cera, Riz Ahmed, Mathieu Amalric en Jeffrey Wright komen er moeiteloos mee weg. De doorgaans fantastische Benicio del Toro lijkt niet tot zijn recht te komen in de rol van Korda, de teugels onvoldoende gevierd. Mia Threapleton (dochter van Kate Winslet) weet wél te overtuigen in een doorbraakrol als diens dochter.
Bakken talent voor en achter de camera, maar ‘The Phoenician Scheme’ bekijken was een frustrerende zit. Het is een doodzonde, want Anderson heeft afgelopen cinefiele kwarteeuw rijker gemaakt. Nu zien we de man verdwijnen in zijn eigen creativiteit, de connectie met het publiek schijnbaar verloren.
‘The Phoenician Scheme’ speelt nu in de bioscoop.
