‘I’m Still Here’: Een serene, maar ingrijpende film
‘I’m Still Here’ (2025) 
Eenvoudig in zijn vorm, maar drastisch in emotie. ‘I’m Still Here’ is een waargebeurd verhaal over het gezin Paiva dat, te midden van een militaire dictatuur, aan het strand in Rio de Janeiro woont en een zalig bestaan leidt. Totdat de pater familias Rubens Paiva (Selton Mello) in 1971 wordt gearresteerd door het leger en verdwijnt. Eunice Paiva (Fernanda Torres) slikt haar angst en woede in om de rest van haar gezin staande te houden na de verdwijning en de waarheid naar buiten te brengen. Op een serene manier toont regisseur Walter Salles (‘The Motorcycle Diaries‘) hoe een dictatuur levens verwoest, zoals die van de Paiva’s.
Dictatuur
First things first: in 1964 viel Brazilië onder een militaire dictatuur. De val van het linkse regime maakte plaats voor twintig jaar aan desinformatie, ontvoeringen en corruptie. Veel overheidsmedewerkers vluchtten het land uit en leefden een aantal jaar in ballingschap maar komen begin jaren ‘70 terug. Zoals de familie Paiva deed, maar ook het gezin van regisseur Walter Salles. Na vijf jaar in Frankrijk kwam Salles als 13-jarige terug in Rio de Janeiro. Hij kende er bijna niemand meer, maar raakte bevriend met Nalu, een van de vijf kinderen van Eunice en Rubens. Twee jaar lang bracht Salles zijn weekends door in het bruisende strandhuis van de Paiva’s. Totdat vader Paiva ontvoerd werd.
‘De verdwijning van Rubens confronteerde me voor het eerst met het feit dat een autoritair regime kan bepalen wie leeft en wie niet’, vertelt Salles aan De Morgen. Die nauwe band met de familie hielp Salles met het maken van de film. Zo knipte hij alle huil-scenes van Torres eruit omdat Marcelo Paiva hem vertelde dat zijn moeder nooit huilde voor haar gezin en heel terughoudend was. Zo portretteert de regisseur haar ook, als een standvastige matriarch.
Krachtig in zijn eenvoud
Eigenlijk is de film niet zo speciaal. Er is geen uitzonderlijke montage of cinematografie, na de verdwijning is er geen grote revelatie en het tempo is eerder traag. Juist die soberheid zorgt ervoor dat je je heel betrokken voelt bij de familie Paiva. Die ingetogen stijl laat niets je afleiden van de ijzersterke prestatie van Fernanda Torres als Eunice. Ze vertolkt de rol als rots in de branding met sier door via subtiele signalen het menselijke in een ijzersterke moeder te tonen.
Wanneer de mannen van het leger Rubens komen ophalen en bij Eunice achterblijven, slikt zij haar angst in om haar kinderen niet te laten panikeren. Ze stelt zichzelf voor en biedt hen eten aan. Ze verzoekt haar zoon vriendelijk om geen tafelvoetbal met hen te spelen omdat zijn zusje slaapt, maar in haar stem hoor je de nervositeit. De rol levert Torres een Oscarnominatie op. Dat maakt haar de tweede Braziliaanse actrice met zo’n nominatie. De eerste is Torres’ moeder Fernanda Montenegro, die bovendien de oudere Eunice speelt in ‘I’m Still Here’. Nu is het zondagnacht afwachten of Torres ook echt met de prijs naar huis mag gaan.
Actuele empathie
De ongekunstelde maar indringende aanpak laat je niet koud voor de gevolgen van de dictatuur, het is een meesterwerk in empathie. Die gevaartes van desinformatie, ontvoeringen en corruptie zoals in het Brazilië van de jaren ‘70, zijn nog steeds de wereld niet uit. Dat het uiterst rechtse kamp in Brazilië de film probeerde te boycotten, bewijst hoe actueel en noodzakelijk het verhaal van de Paiva’s nog steeds is.
I’m Still Here kan je nu bekijken in de bioscoop.
