Columns van een briljante chroniqueur
Josse De Pauw, ‘En?’ 
Acteur Josse De Pauw (1952) is iemand die naast lezen, kijken naar dingen en mensen ook van jazz houdt. Het nadenken hierover resulteert, in het beste geval, in een maandelijkse column in De Standaard. Lenig geschreven proza dat nu werd gebundeld in ‘En?’, een heerlijk boek.
Biedt schrijven troost? Wim Kayzer vroeg het ooit aan J.M.Coetzee, die hem antwoordde: “Schrijven is nijverheid, met eigen genoegens.” En hij vervolgde: “Genoegens van totale overgave, diep nadenken, verifieerbare resultaten, productiviteit. Troost hoort daar niet bij.” Een uitspraak waarin De Pauw zich wellicht grotendeels kan vinden, vooral wat nadenken en productiviteit betreft. Om de zoveel weken een krantenpagina met rake observaties, impressies of het ophalen van herinneringen het vergt een stevige dosis discipline.
Hierbij gaat hij behoorlijk kritisch en selectief te werk, want niet alles verdient het in woorden te worden vereeuwigd. Vandaar dat persoonlijke belevenissen deze bloemlezing zo authentiek maken. Zo wordt hij in Cuba tijdens een repetitie voor de film ‘Koning van de wereld’ door regisseur Guido Henderickx uitgekafferd omdat hij te laat op de afspraak is. Een rechttoe rechtaan zelfportret zonder franjes. Of hoe zijn vroegere Japanse schoonmoeder maar niet begreep waarom hij met een schaar peterselie knipte in een glas.
‘Ze kwam op bezoek bij haar dochter en zag haar toekomstige schoonzoon peterselie knippen in een glas, met een schaar. Ze knikte me beleefd glimlachend en bemoedigend toe, maar kon de lichte spot onmogelijk uit haar ogen wissen.’
Een chroniqueur met argusogen
De Pauw is gelukkig meer dan een columnist die louter registreert. Hij denkt na over de dingen, aarzelt niet om af en toe kritisch uit de hoek te komen, erop te wijzen waar een en ander op staat.
‘Je wil toch niet de hele tijd staan te knikken als je iets je wordt uitgelegd? Iedereen die altijd hetzelfde wil, doet, hoopt, gelooft en denkt? Het zou het wel een stuk makkelijker maken voor al die nieuwkomers van wie we zo graag willen dat ze zich hier aanpassen, bedenk ik nu.’
Tussen dit alles door houdt hij nauwlettend de vinger aan de pols van de samenleving, kijkt hij met argusogen naar het rechts oprukkend populisme, én het dreigend gevaar van een wereldoorlog. Vandaar een warm pleidooi om ‘De wereld van gisteren’ van Stefan Zweig te herlezen.
Josse De Pauw is zoveel meer dan een mannetje met een pen en papier. Wie hem leest leert een briljante chroniqueur kennen, iemand die de wereld toont zoals hij is. Een wereld waarin hij zijn medemens met mededogen, edoch zonder retouches beschrijft. ‘En?’ is proza om van te snoepen, dus met mondjesmaat lezen is sterk aanbevolen.
