Het plafond en het vooruitzicht op de kroeg wint het bij Schwalbe van ‘de massa’
Schwalbe, ‘Schwalbe zoekt massa’ 
‘Mien kleindochter speult vanoamd ook mit’ knauwt de grijze Groningse dame naast ons. Een zweem van trots verschijnt op haar gezicht. En met reden. Want vanavond tijdens het Jonge Harten Theaterfestival in het Grand Theatre is het podium (ook) een beetje van de Groningers. Voor de voorstelling ‘Schwalbe zoekt massa’ ging het gezelschap letterlijk op zoek en verzamelde in elke stad, naast hun vaste ploeg vrijwilligers, een groep mensen om hun theatrale concept gestalte te geven.
Negen steden deed het collectief van Amsterdamse mimespelers al aan met hun voorstelling, waarbij ze vertrokken vanuit hun fascinatie voor de massa en de overweldigende ervaring die het teweeg kan brengen wanneer men er deel van uit maakt. ‘Enerzijds de euforie die een individu kan voelen op het moment dat hij opgaat in de menigte […] Anderzijds de angst die hij voelt voor de ongecontroleerde kracht van de massa.’ Voor eenieder die zich wel eens bij een muziekfestival, sinterklaasintocht (of Zwarte Pietendemonstratie) of op zaterdag in een winkelstraat heeft begeven, is het een uiterst herkenbaar gegeven en wat ons betreft een interessant uitgangspunt voor een voorstelling. Samen met de Groningse dame wachten we dan ook vol spanning af.
De zaal is donker als de deuren op het achtertoneel openslaan en de ruimte langzaam volstroomt met mensen. Pas als het licht aangaat, zien we de vele verschillende gestalten waaruit de inmiddels ontstane ‘massa’ bestaat. In een circulaire beweging passeren ze één voor één de revue. De stiefelende oude heer, de rond dribbelende Surinaamse dame, de voortsnellende atletische jongeman, de vrouw van middelbare leeftijd die eindelijk kans zag om haar glimjurk aan groot publiek te kunnen tonen. Ook wij zijn gek op ‘mensen kijken’ en vermaken ons dan ook best… de eerste tien minuten..
De erop volgende tien minuten merken we dat onze aandacht – naarstig op zoek naar prikkels – zich probeert vast te grijpen aan onregelmatigheden in het patroon; ‘hé, zij gaat pirouettes draaien’, ‘hij vloog bijna uit de bocht’ of ‘kijk, haar vest zakt af’. Na een half uur beginnen we ons zorgen te maken over de gesteldheid van de stadjers die inmiddels behoorlijk bezweet en vermoeid beginnen te raken van al dat rondgesjok. Maar hoe we ook met ze meeleven, het laatste half uur wint het plafond, onze mobiel en het vooruitzicht op de kroeg het van het gebeuren op het podium.
Het euforische of angstaanjagende gevoel van een massa kennen we wel, maar deze avond brengt ons niets dan verveling. Schwalbe maakt theater dat ‘fysiek is van aard’ en waarbij ‘het lijfelijke op de spits wordt gedreven’ met een belangrijke plek voor het ‘live-aspect’. Wat is er in dat kader nou een mooier schouwspel dan de Nijmeegse via gladiola in juli of de dam-tot-dam in september, ‘Schwalbe zoekt massa’ in overtreffende trap, en nog gratis ook!
En daarmee is deze voorstelling een slap aftreksel van wat ons in het ‘echte’ leven wel boeien kan. Wanneer we onze jas pakken en vluchtig een blik opzij werpen, zien we dat zelfs bij onze buurvrouw de trotse gloed van de wangen is verdwenen. ‘Ze zullen vanoamd in ieder geval lekker sloap’n’, murmelt ze, in een poging om op z’n Gronings de moed erin te houden…
Gezien op 28/11/2013 op Festival Jonge Harten.
Festival Jonge Harten duurt nog t/m zaterdag 30 november. Er zullen nog verschillende voorstellingen te zien zijn waaronder ‘Toen geluk en ongeluk zich in elkaar vergisten’ (Double Bill II) en ‘Mick Jagger is my nightmare’ (Double Bill III), zie de website van Jonge Harten voor het gehele programma.
