Hans Op De Beeck, ‘Nachtreis’

Het KMSKA nodigde de uit Turnhout afkomstige, maar internationaal erkende kunstenaar Hans Op De Beeck (° 1969) uit voor een grootschalige solotentoonstelling onder de noemer ‘Nachtreis’. Intussen werd deze bijzondere tentoonstelling massaal bezocht, vaak door mensen die meerdere keren een bezoekje brengen.

De reacties op de ‘Nachtreis’ expo blijken erg uiteenlopend te zijn, al zijn er verschillende elementen zoals onder meer het introspectieve en verstillende aspect die vaak terugkeren. Net zoals de specifieke keuze voor monochroom grijs van de sculpturen/beelden die Op De Beeck in ‘Nachtreis’ toont en de levensechtheid ter sprake komen. Daarnaast is er natuurlijk ook de grote schaal. Met meer dan veertig kunstwerken op maar liefst vijftienhonderd vierkante meter ruimte vormt ‘Nachtreis’ overigens ook de grootste tentoonstelling van Op De Beeck in België.

Immersieve totaalervaring

‘Nachtreis’ is dan ook een tentoonstelling waar je eigenlijk niet direct op uitgekeken raakt. Je zou het met comfortabel gemak kunnen framen als een immersieve totaalervaring, waarbij de kunstenaar beoogt om de toeschouwer/ het publiek, al is het maar voor even, volledig uit de dagelijkse realiteit te halen. Door de levensechtheid van de beelden simuleert Op De Beeck ergens de realiteit, toch slaagt hij er met zijn beelden, sculpturen en grootschalige installaties in om zich duidelijk van die gesimuleerde werkelijkheid te onderscheiden.

In die van tijd afgesneden ervaring kom je in een fraai beeldenparcours terecht die zowel intiem als persoonlijk (bijvoorbeeld ‘Lauren’) aandoet. Al behoorlijk snel kom je bijvoorbeeld terecht bij sculptuur Tatiana (‘Soap bubble’) die een glazen bubbel blaast. Dit beeld herinnert de toeschouwer aan de broosheid van het leven. Ook verderop in de tentoonstelling duiken dergelijke thema’s op. Zoals onder meer ‘Mum and dad’, een wat ouder koppel in hun kamerjas. Een sober en fragiel beeld dat de toeschouwer doet nadenken over tijd, herinnering en finaal ook de vergankelijkheid van het leven.

Verbeeldingsrijke ficties

Met ‘Nachtreis’ brengt Op De Beeck allerlei beelden samen die elk een eigen verhaal vertellen, maar die samen een soort meta-fictie vormen waarin het ronduit heerlijk verdwalen is. Zo is het vast geen toeval dat de veelzijdige kunstenaar best vertrouwd is met de mise-en-scène van zowel theater- als operaproducties. En net zo goed erg streng over de inhoudelijke samenhang van de beelden en kunstwerken in zijn tentoonstellingen waakt.

Zo bijvoorbeeld is Tatiana (‘Soap bubble’) knap ingebed in een context van schijnbaar volledig versteende bomen (‘Blossom tree’) en planten. Het verduidelijkt Op De Beecks’ inzet op de totaliteit van de beleving of ervaring. De intentie om een heel landschap te evoceren, waarin beelden weliswaar sterk samenhangen, maar toch verschillend genoeg zijn om soms heel uiteenlopende thema’s aan te kaarten.

Daarnaast merk je als toeschouwer ook aan de hand van beelden zoals onder meer ‘Sleeping girl’, ‘The horseman’ of ‘The boatman’ op dat Op De Beeck ook inspeelt op het onderbewuste. Een sculptuur als ‘Tatiana’ bijvoorbeeld zou je kunnen zien als een jong, onschuldig meisje dat een zeepbel blaast. De invulling van die onschuld is echter volledig aan de toeschouwer. Al zagen we in dat specifieke beeld misschien eerder een poëtische ode aan de levensadem. Net zoals we in het beeld van het jonge koppel op de rotsrand onze aandacht vollédig ging naar hun volledig verstrengelde handen, naar het pact met de eeuwigheid. Handen die nooit loslaten. Verstolde poëzie, volledig vrij voor de blik en interpretatie van de toeschouwer.

Verstilde poëzie

‘Nachtreis’ zou je in zekere zin ook kunnen zien als een droomland. Als een ervaring waarin de verschillende beelden uiting geven aan langzaam stollende, verstillende poëzie. Zo lees je verschillende verwijzingen naar de brede kunstgeschiedenis. Met de dansende geraamten en de vanitas elementen in ‘Dance macabre’ duikt er bijvoorbeeld een herkenbare associatie op met het oeuvre van baron James Ensor, terwijl er met ‘Zhai-Liza’ (Mother’s shoes) ook ergens een connectie is met ‘de danser’ (Degas).

Met ‘Nachtreis’ nodigt Hans Op De Beeck het publiek uit. Hij legt hen een eeuwige zoektocht naar schoonheid, ergens halfweg tussen leven en dood, voor. De beelden die hij presenteert vertragen de tijd, verscherpen de focus op de waarneming van het beeld en hoe dat beeld zoal op het onderbewuste inwerkt. Je zou kunnen stellen dat het gaat over beelden met een universele en ja, zelfs tijdloze kwaliteit.

Het mooie is dat als je deze tentoonstelling die nadrukkelijk het element beleving / ervaring naar voren schuift, verschillende keren bezoekt, je soms echt héél anders kijkt naar bepaalde beelden en naar kleine details of nuances die bij een eerder bezoek misschien niet eerder opvielen. Zoals bijvoorbeeld de uitgekiende belichting en hoe die met de verschillende beelden, die ook met elkaar een knappe dialoog aangaan, in die tentoonstelling speelt.

De catalogus ‘Nachtreis’ is beschikbaar via uitgeverij Hannibal.

De tentoonstelling ‘Nachtreis‘ (Hans Op De Beeck) is in het KMSKA te zien tot 17 augustus. Het uitgebreide programma is terug te vinden op de website van het KMSKA.

Related Images: