Zo vader, zo zoon: Ravi Coltrane eert het nalatenschap van vader John in De Bijloke
Ravi Coltrane Cosmic Music, De Bijloke Gent 
Geboren worden uit een vader en een moeder die de jazzgeschiedenis getweeën grondig hertekend hebben, en vernoemd zijn naar de meest legendarische aller sitarspelers: Ravi Coltrane leek van zodra hij de moederschoot van wijlen Alice Coltrane verlaten had, letterlijk in de wieg gelegd voor een muzikaal levenspad. Zijn vader heeft Ravi vooral van horen zeggen, want de zoon moest zijn tweede verjaardag nog vieren toen leverkanker het lot van vader John Coltrane bezegelde. Anders dan zijn twee broers, die ook met een instrument in de hand werden opgekweekt, heeft de naar Ravi Shankar vernoemde saxofonist het pad dat zijn ouders voor hem in gedachten hadden nooit verlaten. Met de band Cosmic Music, een naam gebaseerd op een van de laatste albums die John en Alice samen inblikten, maakt Ravi Coltrane dit jaar een internationale tournee. Op de pupiters staat uitsluitend repertoire van vader en moeder.
Dat Ravi Coltrane het oeuvre van zijn ouders met de paplepel meekreeg, is vermoedelijk nauwelijks overdreven. Alleen al de wijze waarop hij ‘Alabama’, een geliefkoosde compositie van John, inzet op het formidabele album ‘In Movement’ uit 2016: het klinkt alsof zijn vader is opgestaan uit de dood om nog eenmaal meesterlijk te demonstreren hoe sacraal-majesteitelijk een saxofoon klinken kan. Ook doorheen zijn concert in De Bijloke demonstreerde Ravi keer op keer met sprekend gemak dat hij het jargon van zijn vader spreekt, zelfs meer dan een halve eeuw na datum. Op zich volstaat dat om menig jazzliefhebber tot extase te bewegen, al viel er tijdens het bijna twee uur durende concert meer te beleven dan louter een herneming van enkele beroemde thema’s met de klassieke Coltrane-signatuur.
De evenwichtsoefening is hoe dan ook niet evident: Ravi bezit weliswaar de gave om trouw te blijven aan het idioom van zijn vader, hij wil diens nalatenschap tegelijk levend houden, en dus ‘modern’ laten zijn. Als nazaat begrijpt Ravi dat muziek, en zeker vrije improvisatie, een organische kunst is, een artistieke daad die zich in de tegenwoordige tijd voltrekt en zich niet zomaar kan opsluiten in wat in de zestiger jaren van de vorige eeuw door kon gaan voor een esthetisch en/of expressief ideaal. Om die reden verzamelde Ravi Coltrane doelbewust een jong ensemble rond zich, wat betekent dat Cosmic Music geen belegen kwartet is, maar integendeel een band is die vanuit de gevestigde waarden (Coltrane’s composities) nieuwe en avontuurlijke oorden wil opzoeken.
De resultante is onvermijdelijk een hybride. Ravi incarneert als het ware de spiritueel geladen en existentieel wroetende stijl van zijn vader, maar hij verbindt er de pompende basgitaar van Rashaan Carter aan, alsook de soms onweerstaanbaar catchy drums van Ele Howell. Dat eclecticisme werkt ontregelend: het eindproduct verhoudt zich, omwille van de moeiteloos geïntegreerde moderne accenten, tot het hier en nu van de 21ste eeuw, maar met de meer meditatieve betekenislaag van zijn vaders muzikale cataloog lijkt de zoon niet aan de slag te gaan. Dat is onmiskenbaar een manco.
Openen deed het concert met in elkaar overstromende interpretaties van diverse originele composities, zoals ‘Alabama’, ‘Olé’ en een naamloos stuk uit het lange tijd verloren gewaande studio-album dat in 2018 werd uitgegeven onder de titel ‘Both Directions at Once’. Capteerde het kwartet in deze stukken de sfeer van de oorspronkelijke opnames? Amper. Veeleer waren het Ravi en co te doen om de geïmproviseerde hertaling van wat eens actuele muziek was, en die houding ten aanzien van dit heilig verklaarde repertoire is best gezond. Zoals gezegd wordt muziek pas interessant wanneer een interpretatie hedendaags mag zijn, kortom het afwerpen van historische dogma’s is wenselijk. Anderzijds leverde het meanderende eerste deel van het concert, met lang uitgesponnen en niet altijd even doelgerichte solo’s, slechts een glimp op van de originele Coltrane. Wel diens klank, niet diens epiek. Wel de kracht, niet het oerinstinct.
Met Rashaan Carter die zowel op contrabas als op de basgitaar geregeld dezelfde trucen bovenhaalde, en met een hyperkinetische drummer als Ele Howell die er niet in slaagde zich weg te moffelen in de totaalklank van het kwartet, trokken de verhoudingen binnen het ensemble enigszins scheef. Ook Gadi Lehavi, aan klavier en Rhodes, kon ongeveer halverwege geen gaaf rapport voorleggen: zijn soleerwerk trok zich vaker wel dan niet houterig op gang, om finaal in het bombarie van een zwaar aangezette linker hand wel erg voor de hand liggend tot explosie te komen. Ravi Coltrane’s solo’s werden op hun beurt pas gefocust eenmaal ‘After the rain’ van stal werd gehaald, een thema die het ganse kwartet schijnbaar inspireerde.
Laverend van het uit de eerste fase van John Coltrane’s loopbaan daterende ‘Countdown’ naar de ingetogen schreeuw die ‘Expression’ is (zowat het testament van de saxlegende!) viel de klank van Cosmic Sound ergens onderweg definitief in de plooi. Toch musiceerde hier geen kwartet zoals dat gevormd door Coltrane senior, McCoy Tyner, Jimmy Garrison en Elvin Jones. Daarvoor verhielden de vier musici zich te veel als individuen tot elkaar, en werden ze zelden of nooit spreekbuis van een diepere, collectieve waarheid. Niet kosmisch genoeg, deze ontmoeting van vier solisten die zich stuk voor stuk iets te veel wilden bewijzen?
Gehoord in De Bijloke Gent op 16/10/2022.
Copyright foto: Michael Weintrob
