ABBY Kortrijk: prachtige plek met kunst als kiem
In het historische hart van Kortrijk opende ABBY, een nieuw museum voor beeldende kunst. De voormalige cisterciënzerabdij uit de zestiende eeuw is een prachtige plek geworden, waar een spirituele sfeer inspireert tot bezinning en verbinding.
Eros en Thanatos
De verbouwing van het voormalige 1302-museum door Barozzi Veiga + TAB Architecten loont alvast de moeite. Het nieuw toegevoegde donkere volume doet aan de buitenkant dan wel denken aan een massieve voorvaderlijke graftombe, het is bij afwerking een indrukwekkende hergeboorte van een museumsite. De rode wanden en dito tegelvloer, het zwart meubilair met stoeltjes van De Coene en bar in geborsteld staal, het kunstkantwerk van Elodie Antoine dat erboven zweeft, het geheel is een lust voor het oog.
Dit paviljoen met doorkijkjes naar het achterliggende Groeningepark is intiem en inspirerend, bijna baarmoederlijk. Museumbezoekers en toevallige voorbijgangers kunnen er vanaf eind maart 2025 iets eten en drinken of mensen kijken en ontmoeten. Al tijdens dit openingsweekend was het terecht drummen om een plaatsje op het terras met (voorlopige) uitzichten op de OLV Kerk, het begijnhof en de toren van de Sint Maartenskerk.
Een woonkamer voor de stad
Ook in de rest van het museumcomplex zit de ambiance meer dan goed. De livingruimte onder de voormalige slaapzaal wordt om de twee jaar ingericht door een andere gerenommeerde kunstenaar, die bovendien ook de vitrinekast ernaast mag vullen met zijn of haar persoonlijke keuze uit de ruime collectie van het Kortrijkse museum. Deze Stadsliving wordt dagelijks vanaf 18u onderdeel van Abby Café en is op die manier toegankelijk.
De eer viel deze eerste keer te beurt aan de in Leuven geboren, maar naderhand naar Antwerpen verhuisde Rinus Van de Velde. Hij richtte op aanvraag van Abby de Living in met allerlei zelfgemaakte meubel- en decoratiestukken, speelgoed, lampen en planten. De bezoeker kan er niet enkel bekijken en bewonderen, maar ook rustig even gaan zitten en een meubelstuk naar keuze beleven. Op de verste wand zien we de eigen houtskooltekening ‘I finally resorted to an endless procrastination, …’ van zijn hand, toepasselijk opgehangen boven een zelf ontworpen daybed. Het werk doet nadenken over onze maar al te zelden uitgesproken noodzaak aan rust en reflectie. Is uitstellen een definitief stilvallen en slecht, of slechts een nieuw begin?
De zogenaamde ReCollectiewand links bevat verschillende, eigenhandig door Van De Velde geselecteerde museumcollectiestukken uit de collectie van het Kortrijkse museum. Van de Velde verbindt deze heel verschillende objecten (schilderijen, keramiek, beeldhouwwerk,…) heel nadrukkelijk met een fictief verhaal, ter plekke op de achtergrond van de kast aangebracht in zijn karakteristieke donkere drukletters.
De Heilige Geest
Voor tijdelijke tentoonstelling F***KLORE van ABBY duiken we eerst ondergronds. Twee grote zalen met een gezamenlijke oppervlakte van 600 m² bevatten een best aardige selectie aan kunstwerken. F***KLORE bevraagt de zin en onzin van traditie en gewoontes. De tentoonstelling fascineert en combineert werken uit het verleden zoals onder meer een stilleven van Jean Brusselmans met recenter werk van o.a. Charlie De Voet. De kunstwerken doen nadenken, maar hebben tegelijk iets vrolijks en speels. Een lichtheid die past bij het werk van Van de Velde dat boven te zien is.
Verder bevat ABBY ook de voormalige cisterciënzerkapel. Deze ruimte is momenteel gedompeld in wit en bevat het laatste deel van de tijdelijke collectie. De repetitieve klanken van een chaotisch blokfluitconcert van videokunstenaar Dennis Tyfus passen uitstekend bij de sfeer van weleer. Het invallend licht en de ragfijne Verilinvitrages geven de ruimte iets etherisch. De verbouwing bracht in deze ruimte het heilige terug.
De activiteiten in het vroegere dormitorium van de abdij en een atelier op de tweede verdieping willen de bezoeker actief betrekken bij de museumwerking. Tijdens dit openingsweekend waren er o.a. poëzievoorstellingen en knutselactiviteiten voor kinderen. Deze ruimtes worden ook in de toekomst ingevuld door verschillende lokale initiatieven die het idee van participatieve kunst mee waarmaken.
The future is ours
ABBY is indrukwekkend. Het wil een meerstemmig museum zijn waar een stedelijke collectie in dialoog met actuele thema’s en erfgoedpraktijk kan gaan. ABBY wil kunst als universele taal gebruiken om mensen te verbinden over generaties en culturen heen. Als open huis met uiterst open blik bevragen wie we waren, wie we zijn en wie we willen worden. Via een publieke binnentuin en binnenruimtes voor allerlei activiteiten wil het museum zich verankeren in de stad als laagdrempelige kunstzinnige plek voor iedereen. Er is plaats voor reflectie en creatie, ontmoeting en verdieping. Abby blijkt een plek om verhalen van vroeger en nu door te geven en samen te herschrijven voor de toekomst.
Torenhoge ambities. De toekomst zal uitwijzen of ABBY ook echt de hooggespannen verwachtingen waarmaakt. De verpakking voor al deze dromen is alvast een architecturaal meesterkunstwerk met een diepe schoonheid die vreugde en hoop schenkt. Dit zonnige openingsweekend was bovendien een succes- en beloftevolle start voor wat een inspirerend verhaal voor velen kan worden.
