‘Slachters en psychiaters’ biedt een kijkje in Arnon Grunbergs keuken
Arnon Grunberg, ‘Slachters en psychiaters’ 
Kort nadat Grunberg in een gering aantal bladzijden terugblikte op de omgeving waarin hij opgroeide, zoekt hij met deze publicatie de andere kant van het spectrum op. Het is een lijvig boek, waarin hij verslag doet van zijn omzwervingen. Die variëren van impressies uit het hart van Nederland, het relaas van een bezoek aan een verpleeghuis in Gent of de stoet aan vreemde personages die hij ontmoet wanneer hij een handel in wonderzalf wil opzetten te Montenegro.
Journalist
Wat daarbij opvalt is de afwezigheid van de schrijver Grunberg. Critici als Joost de Vries wezen in het recente verleden op de – in hun ogen – overdaad aan metaforen waarin zijn romans soms verdronken. Hier lijkt eerder de journalist in Grunberg aan het woord, die louter registreert wat er plaatsvindt in zijn directe omgeving. In de Utrechtse wijk Leidsche Rijn vertrouwt een vrouw hem toe:
‘Lang voordat mijn zoon werd geboren zag ik dat het niet meer ging met mijn vriend. Maar ik wilde nog een kind, en ik wilde dat allebei de kinderen dezelfde vader hadden, dus toen zei ik: “Laten we het nog een keer proberen.” En zodra ik zwanger was, zei ik: “Het gaat toch niet.” Hij zei: “Je hebt me gebruikt.”
‘Je moet praktisch zijn,’ antwoord ik.
Oblomow in de kelder van het Stedelijk Museum
Die beperking die hij zichzelf oplegt, zorgt ervoor dat hij bepaalde situaties weet samen te vatten in één zin. Wanneer hij een maand lang verblijft in het Stedelijk Museum te Amsterdam, komt hij terecht in de kelder waar de bibliotheek zich bevindt. De medewerker lijkt er in een soort Oblomow-toestand verzonken te zijn. Tijdens een gesprek vergelijkt de man de bibliotheek met een ‘goeie, trouwe’ partner. Grunberg merkt op:
In de kelder van het Stedelijk lijkt het voor altijd 1974.
Brood op de plank
Die kernachtigheid is niet steeds paraat. Soms lees je bladzijden vol met dialoog, waarbij enig schrapwerk niet zou hebben misstaan. De stukken verschenen in eerste instantie in dag- en weekbladen en dat merk je. Het zijn immers – zoals op de kaft te lezen valt – reportages. Teksten die geschreven zijn om brood op de plank te krijgen.
Toch biedt deze bundeling een interessante kijk in de keuken van Grunberg. Alsof je de ruwe materialen te zien krijgt waaruit hij zijn romans boetseert. Bovendien zien we de noodzaak niet om iedere week geconfronteerd te worden met een meesterwerk, soms kan een rake zin of observatie volstaan. Dit is dan ook een boek om in de buurt te houden, om op verloren momenten in te grasduinen.
