Verbonden bakens: de vuurtorenberichten van Jazmina Barrera
Jazmina Barrera, ‘Vuurtorenberichten’ 
Voor het eerst in het Nederlands beschikbaar: ‘Vuurtorenberichten’ van Jazmina Barrera. Eerder schreef de Mexicaanse auteur ‘Cuerpo extrano’, een roman die het idee van een nieuw, jong en ambitieus literair talent onderstreepte. Ook het nieuwe ‘Vuurtorenberichten’ doet dat.
Zwervend tussen literaire genres
‘Vuurtorenberichten’ laat zich niet op één genre vastpinnen. Om alsnog een poging daartoe te ondernemen: het situeert zich op het grensgebied tussen literair essay en filosofische meditatie, aangelengd met zenboeddhistische en ronduit poëtische trekjes. Tussendoor strooit Barrera, zonder de lezer ermee te overrompelen, met allerhande (klassieke) literaire referenties. Zo duiken onder meer Virginia Woolf, James Joyce en Herman Melville op.
Het markeert de onderhuidse onrust en de eenzaamheid die uit dit boek spreken. Evenzeer belicht het de wijze idee dat er tussen het ruisen van de stiltes soms veel meer gezegd kan worden dan woorden kunnen.
“als je hier maar lang genoeg zit ga je vanzelf een liedje horen in het lawaai van de apparaten, of een stem in de wind en de golven.”
Vuurtorens zijn overigens allerminst een sexy onderwerp. Steevast minder in gebruik, maar toch beschikken ze over een onweerstaanbare charme. Toch slaagt Barrera erin om de bestaande romantische clichés over vuurtorens ruimschoots te overstijgen. Dat doet ze onder meer door net hun ambivalentie te benadrukken. Vuurtorens zijn immers koud, stil en sober. En tegelijkertijd hebben ze de cruciale opdracht om mensen te gidsen, om hen te waarschuwen. En hen zelfs te redden.
De lichamelijke sensatie van vuurtorens
Zo zwerven we met haar mee, ergens tussen Yaquina Head (Portland, Oregon) en de vuurtoren van Tapia. Barrera behandelt in haar slenteressay de naamgeving en geschiedenis van vuurtorens en gaat in architectonische details en weetjes. Niet zelden verschuift ze daarbij de bril naar het eigen lichaam, en hoe die reageert op de sensatie van vuurtorens. Het wilde idee van een vuurtoren helemaal te bezitten, maar er tegelijkertijd door gevangen te zijn. Ook vormen vuurtorens een ware obsessie voor de jonge Barrera, die elke mogelijkheid die zich ook maar aandient, ten volle aangrijpt om verder te zwerven tussen allerlei vuurtorens.
‘Vuurtorenberichten’ is sterk gefragmenteerd en best experimenteel van inslag. Het weerhoudt de Mexicaanse Barrera er niet van om met uiterst beheerste taal niet alleen eloquent, maar ook uiterst scherpzinnig voor de dag te komen. Op het einde alludeert ze heel even nog naar de vergankelijkheid, naar de ultieme overgang tussen het tijdelijke en het eeuwige. Zoals intussen geweten: wie lang genoeg luistert, hoort vast wel weer een liedje opduiken.
