‘Civil War’: Een autosave ware handig geweest
‘Civil War’ (2024) 
In het huidig Amerikaans politiek klimaat waart al enige tijd het spook van een volgende burgeroorlog rond. Regisseur Alex Garland beschikt over een gezonde dosis lef en speelt met ‘Civil War’ in op die dreiging. Het ontbreekt de filmmaker aan de nodige subtiliteit om van een succesverhaal te spreken, maar het eindresultaat heeft heus wat te bieden.
Fotograferen is gevaarlijk
In ‘Civil War’ bombardeert de president van de Verenigde Staten zijn eigen burgers. De legertroepen van enkele afgescheiden staten rukken op richting Washington D.C. om een eind te maken aan de oorlog. De ware toedracht van de escalatie komen we niet te weten. In deze militaire waanzin reizen we mee met oorlogsfotografe Lee (de uitstekende Kirsten Dunst) richting de hoofdstad. Tegen haar zin in neemt ze Jessie (Cailee Spaeny) mee op sleeptouw, een jonge vrouw die het ook wil maken als fotografe. Hoe dichter bij de hoofdstad, hoe krankzinniger de situatie waarin onze helden zich bevinden.
Garland doet moeite om de film politiek neutraal te houden, maar dat is een onmogelijk in te nemen standpunt. Zodra de kijker beseft dat de film zinspeelt op het werkelijk politiek klimaat, wordt de film politiek. Is een prent als deze dan een goed idee? Want hoe ga je als filmmaker om met dergelijke verantwoordelijkheid? Garland heeft er vooral een potige actiefilm van gemaakt die ontzettend gewelddadig en razend entertainend is. Zeker de derde act geeft de sensatie in een hyperintense first-person shooter beland te zijn.
Scenariohorde
Het verhaal van Lee geeft Garland de middelen om zijn burgeroorlog tot leven te wekken. Maar het is door dat plot dat hij deels door de mand valt, alsof de aandacht vooral ging naar worldbuilding en niet het verhaal. Het valt niet op te maken wat hij wil tackelen met deze kroniek van enkele perslui. Verbeeldt hij met oorlogsfotografie zijn eigen creatieve benadering van een samenleving?
Het personage van Jessie verpersoonlijkt de kijker in dat we door haar ogen voor het eerst oorlog meemaken. Het is een handige scenariotruc, maar smaakt goedkoop. De dynamiek tussen haar en Dunst is voorspelbaar en de afloop konden we van mijlenver zien aankomen. De hoofdfiguren hebben nauwelijks achtergrondverhalen, alsof ze geboren zijn in de openingsscène. Enkel Dunst draagt de tijd die ze aan het front spendeerde in het gelaat, met een emotionele verdoving en een strengheid voortdurend zichtbaar.
Alex Actie
Merkwaardig hoe Garland zich als actieregisseur als een vis in het water lijkt te voelen, terwijl traditionele actietaferelen eerder in beperkte mate aan bod kwamen in zijn eerdere films. Daartegenover staat wel dat dit narratief zijn minst uitdagende film is; jammer voor de man die meende dat films voorspelbaar geworden waren en ons vervolgens het zich bizar ontvouwende ‘Men’ schonk.
Fan zijn van Alex Garland is gemakkelijk. Zijn debuut ‘Ex Machina’ sloeg in als een bom, opvolger ‘Annihilation’ was lekker gewaagd, nadien volgde ‘Men’ en nu is er deze ‘Civil War’ – geen slechte track record. Mooi om zien hoe Garland in al deze werken zijn kijkers niet behandelt als peuters, wat zich hier vooral vertaalt in het ongenadig inbeuken op het publiek met viscerale oorlogstaferelen.
Dat Garland een subtiliteit mist, belet hem door te groeien tot een topper. Wanneer een sluipschutter haar onder vuur neemt, neemt Dunst dekking in een grasveld. De kogels vliegen haar rond de oren, maar enkele bloempjes tussen het gras trekken haar aandacht. Garland verlegt zijn scherpte weg van haar naar die bloemen, met de beukende artillerie op de klankband. Hiermee bewijst hij zijn gebrekkige nuancering want het is zo ostentatief.
‘Civil War’ is de moeite om te bekijken op het grote scherm, vooral wegens het peperduur gerecreëerde oorlogsgebeuren dat je het gevoel geeft er middenin te zitten. De film meent slimmer te zijn dan hij werkelijk is, maar het staat een intense filmervaring niet in de weg.
‘Civil War’ speelt nu in de bioscoop.
