Een nurkse man met scherpe pen
Jan Blokker jr., ‘Mannetje van de krant’ 
Jan Blokker (1927-2010), ooit adjunct-hoofdredacteur van de Volkskrant, was in Nederland niet alleen een journalistieke vernieuwer, een fervente cinefiel, maar een gevreesd columnist. Een echte familieman, een charmeur die zich geregeld als een ware pestkop gedroeg. Een dankbaar gegeven voor een biograaf. In dit geval Jan Blokker jr., zijn zoon. Een biografie over je vader schrijven, het is een gewaagde onderneming.
Jan Blokker, wie herinnert zich hem nog? Hij was in een vorige eeuw een fenomeen in de journalistiek. Aanvankelijk zag het er naar uit dat hij ervan droomde schrijver te worden. Zijn debuutnovelle ‘Séjour’ werd namelijk bekroond met de Reina Visser Geerligsprijs, maar omdat er brood op de plank moet komen stapte hij de journalistiek in. Na zijn debuut bij Het Parool volgden het Algemeen Handelsblad, de VPRO en de Volkskrant. Na een breuk met die krant werd hij, naar het einde van zijn carrière toe, stukjesschrijver van NRC Next. Zijn naam blijft evenwel, net als die van Kees Fens, onlosmakelijk verbonden met de Volkskrant.
Stoppen met werken was geen optie
Ook na zijn vertrek uit de hoofdredactie bleef hij, als een ware opinieleider die allerlei ideeën uitdraagt, de Volkskrant trouw. Het schrijven bleef zijn belangrijkste activiteit: ‘Schrijven wilde hij, want dat was naar eigen zeggen het enige wat hij kon.’ Naast een boekenstuk per week, af en toe een reportage of interview, leverde hij twee columns per week af.
Een columnist moest er volgens hem overigens altijd present zijn.
‘De columnist kan een been breken, kan net de brandweer over de vloer hebben, kan slaande ruzie hebben in het anders zo vredige gezin, kan van dronkenschap niet meer overeind komen, kan zojuist zijn overleden – allemaal geen excuus.’
Stoppen met werken was voor Blokker bepaald geen optie. Twee jaar na zijn pensionering had hij het drukker dan ooit. Zijn aloude typemachine, waarop hij ramde dat het een aard had, was intussen vervangen door een elektrische Brother. Hij rookte onverstoord verder, sliep slecht, dronk meer dan goed voor hem was, én dan waren er nog zijn woedeaanvallen. In juni 1995 kreeg hij hartaanval, zijn eerste confrontatie met de dood. Eenmaal hersteld had hij een nieuw terrein gevonden waarop hij zich kon ontplooien: het schrijven van scenario’s voor Eline Vere, De partizanen en Het jaar van de opvolging.
Doodgaan was niks voor hem
Naast zijn activiteit als scenarist had hij bovendien nog heel wat omhanden: het geven van lezingen, gevraagd worden voor commissies of pressiegroepen in de culturele sector. Het schrijven van stukjes ging intussen onverminderd voort. Columns uit de pen van een nurks man, die meer en meer het beeld opriep van een nurkse oude man. Na een etentje met de hoofdredacteur van de krant, waarmee hij zo’n hechte band had, realiseerde hij zich dat het voor hem afgelopen was. Een ultiem voorstel hem een andere plek in de Volkskrant aan te bieden wimpelde hij meteen af.
Onder de kop ‘Weg’ verscheen op 1 juli 2000 zijn allerlaatste column waarin hij hard uithaalde naar de nieuwe chef boeken – hij noemde hem de hoofdboekhouder – die hem de wacht had aangezegd. Ondanks hij kwakkelde met zijn gezondheid bleef hij slaafs zijn stukjes tikken.
‘Doodgaan was niks voor hem; alles in hem verzette zich ertegen. (…) Hij citeerde met plezier zijn goede vriend Fons Rademakers. “Ik weet wel dat we allemaal dood gaan,” had die ooit gezegd,” maar het zou toch kunnen dat ze één keer iemand vergeten.”’
De laatste maanden van zijn leven werkte Blokker nagenoeg elke dag aan een boek over zijn ouderlijk huis en de kleine wereld waarin hij was opgegroeid in Amsterdam-West. Een publicatie die hij onder de werktitel ‘De grijze doos’ niet voltooide.
Als zoon een biografie over je vader schrijven, het blijft een bijzonder hachelijke onderneming. Toch is het Blokker jr. aardig gelukt niet in de val van een hagiografie te trappen. ‘Mannetje van de krant’ is een eerlijk portret van een complex man. Voor de buitenwereld een nukkig man, opvallend zelfverzekerd, een ware familieman, maar voor alles een vakbekwame en scherpe journalist. Aspecten die Jan Blokker jr. zowel met empathie als met een bepaalde kritische afstand uitvoerig heeft belicht. Beslist geen geringe prestatie.
