Postkaartje van Saul Leiter
Saul Leiter, ‘Carte Postale’ 
” I don’t have a philosophy, I have a camera ” – Saul Leiter.
Misschien past er niets zo goed bij het winterseizoen als het werk van de Amerikaanse fotograaf
Saul Leiter (1923-2013). Die gedachte overvalt ons bij het doorbladeren van enkele van zijn
catalogi, na een bezoek aan een kleinschalige, maar desalniettemin bijzonder knappe expo in
Gallery Fifty One (Antwerpen).
Onuitgegeven fotomateriaal
De galerij verbonden aan de Saul Leiter Foundation toont een selectie aan eerder onuitgegeven
foto’s en materiaal van Leiter. En bracht naar aanleiding van de tentoonstelling met ‘Carte postale’
(2024) ook een nieuwe, best fraaie publicatie rond Leiter uit. Te zien in de galerij is een reeks foto’s van Leiter op postkaartjesformaat. Dat maakt ook dat je als toeschouwer soms echt toenadering moet zoeken om de rijkheid van de beelden, de details en de nuances echt volledig in je op te nemen.
In dialoog met die fraaie, melancholieke en nostalgische foto’s gaan ook enkele kleurfoto’s die het wereldwijd geroemde talent van de fotograaf verder expliciteren. Leiter was een pionier inzake kleurfotografie, al werd dat helaas maar pas veel later ingezien. Leiter bleek iemand die zich nooit liet voorstaan op roem of bekendheid. Zo liet hij eens iets optekenen als : “there is a tremendous advantage of being unimportant” of nog: “to be an important person involves a great deal of effort. Quite often it’s not worth it”.
Het allerliefst wandelde hij gewoon een blokje rond zijn woning in New York. Om daar dan als een
eerder schuchtere buitenstaander de wijde wereld te observeren en vast te leggen: “I take photographs in my neighborhood. I think that mysterious things happen in familiar places. We don’t always need to
run to the other side of the world”of ook; “ I liked working on the streets”. Zo ontwaar je in diens werk een onuitgesproken feel voor schoonheid, al zit die bijzonder vaak verscholen in de details: “a window covered with raindrops interests me more than a photograph of a famous person”. Opmerkelijk ook is dat hij ervoor opteerde om te werken met soms vreemde cameraperspectieven en personen bij voorkeur vanop afstand registreerde.
© Saul Leiter Foundation I Courtesy Gallery FIFTY ONE
Fijnzinnig spel met licht, schaduw en kleur
De getoonde foto’s in de tentoonstelling in de galerij werden recent door de Saul Leiter foundation ontdekt. Het gaat onder meer om foto’s die het dagelijkse leven in de straten van New York in de fifties en sixties jaren trachten te vatten. Evengoed zijn er meer intiemere omgevingen die in de foto’s opduiken. Kijkend naar de foto’s ontwaar je Leiters’ feel voor compositie en perspectief, voor het precieuze spel ook met licht, schaduw en kleur. Daaruit blijkt een uiterst poëtische blik, waarbij je via de getoonde foto’s ergens de manier waarop Leiter tegen het leven aankeek terug kan vinden: “It’s not where it is or what it is that matters but how you see it”.
Daarnaast toont de galerij ook de documentaire “In no great hurry: 13 lessons in life with Saul
Leiter” (2013), waarvan de titel alleen al zo bijzonder veelzeggend is voor de manier waarop Leiter
in het leven stond. Leiter zag dan ook geen enkel heil in faam of naamsbekendheid, maar beschouwde fotografie veeleer als een spel waarbij onzekerheid; suggestie en revelatie door toeval kwamen: “ I like it when one is not certain of what one sees. When we do not know why we’re looking at it, all of sudden we discover something that we start seeing. I like this confusion.”
De foto’s in de tentoonstelling beklemtonen in essentie misschien wel de ultieme verheffing van het
triviale. De schoonheid die het toeval met zich meebrengt, het hartverwarmende van pure eenvoud.
Het zijn foto’s waar individuen soms gevat worden in hun solitaire eenzaamheid. Dan weer, soms
quasi-naakt gevat in de allerdiepste intimiteit van een slaapkamer die via het gecapteerde beeld de verbeelding van de toeschouwer prikkelt en zo haar vele geheimen prijsgeeft.
Fraaie dialoog
Het getoonde beeldmateriaal bestaat uit erg knappe snapshots die de ziel strelen. Die de toeschouwer meenemen naar het bedrijvige New York zoals Saul Leiter die destijds beleefde en ervoer. Foto’s in zwart-wit die in een aantal gevallen ook een regen- en winterachtig seizoen overbrengen. Maar evengoed ook portretten waarin het jachtige straatleven in New York centraal komt te staan, met bijvoorbeeld prachtige, aandoenlijke beelden van kinderen die op straat spelen. In dialoog met die zwart-wit foto’s gaan een reeks andere, warmbloedige en intieme foto’s van vrouwen.
De erfenis die Saul Leiter de wereld naliet, is best groot. Wie dat ronduit unieke universum van
Saul Leiter verder wil ontdekken, kan nog tot 1 februari 2025 terecht bij ‘Saul Leiter – Carte
Postale’ in Gallery Fifty-One (Antwerpen).
Hier kan je de erbij horende catalogus terugvinden.
Saul Leiter – ‘Carte postale’, gezien op 4/01/2025 in Gallery Fifty One, Antwerpen.
