Walter Van Steenbrugge: strijden tegen hogere machten
Walter Van Steenbrugge, ‘Operatie Kerk’ 
Recht laten zegevieren, het opnemen voor slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk, advocaat Walter Van Steenbrugge (1964) schrijft er uitvoerig over in ‘Operatie Kerk’. Een boek over zijn hardnekkige strijd voor de artsen die euthanasie verleenden aan Tine Nys, maar eveneens hoe de Kerk en het Vaticaan het grondrecht op een fair trial in gevaar brengt.
Kerkjurist Rik Torfs zette kwaad bloed
In ‘Operatie Kerk’ is Van Steenbrugge geenszins op sensatie uit. Wat hij doet is het oplijsten van feiten, zodat de lezer kan oordelen hoe tijdens de Operatie Kelk een en ander niet volgens de letter van de wet is verlopen.
Het zit hem vooral hoog dat 931 dossiers met duizenden getuigenissen over seksueel misbruik – ze werden op het aartsbisdom in beslag genomen – als bewijsmateriaal nietig werden verklaard. Hij laat er dan ook geen twijfel over bestaan dat vanaf het begin van Operatie Kelk het onderzoekdossier bepaald werd door hogere machten.
‘Opiniemakers vonden onze vordering tegen de Heilige Stoel niet realistisch. In een column gebruikte Rik Torfs de term ‘contraproductief’, want hij vond dat de slachtoffers een tweede keer hun hoop uiteen zouden zien spatten. Die mening van de kerkjurist zette kwaad bloed bij mij. Als er één houding contraproductief was geweest, dan was het toch wel die van het Vaticaan! Meer nog: door die attitude van strikte geheimhouding had de Heilige Stoel mensenlevens kapotgemaakt en slachtoffers minstens geestelijk geruïneerd.’
Straatsburg, helaas een eindstation
Vooral de rol van het Vaticaan is in het dossier van seksueel misbruik in de Kerk van een niet te onderschatten belang geweest. Zo werd de zwijgcultuur gemotiveerd door het biechtgeheim en de voorrang van kerkelijk recht op burgerlijk recht.
Waar het, dixit Van Steenbrugge, op neerkomt is dat de Kerk zich het recht heeft toegeëigend om elke vorm van seksueel misbruik zelf te beoordelen en af te handelen. Na op civiel vlak te zijn uitgeteld was voor de slachtoffers het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, hun laatste hoop. Hoeveel memories ook werden uitgewisseld Straatsburg werd helaas een eindstation. Het Hof erkende de immuniteit van de Heilige Stoel.
Er kon geen proces gevoerd worden tegen het hoofd van de rooms-katholieke Kerk. Het doek was definitief gevallen, de slachtoffers bleven in de kou staan. Van Steenbrugge’s besluit klinkt bitter.
‘Ik heb mij voor hen op dit dossier gestort, heb alles gedaan om het hun aangedane onrecht te bestrijden, maar soms zonk de moed me in de schoenen. Ze hadden al zo veel meegemaakt en hoe moest ik nu opnieuw vertellen dat gerechtigheid ver weg was?’
De felheid van René Stockman
In deel twee wordt het euthanasiedossier van Tine Nys – ze kreeg in 2010 euthanasie voor ondraaglijk psychisch lijden – gedetailleerd belicht. Een opmerkelijke zaak, vooral omdat zeven jaar later de familie een klacht indiende tegen de betrokken artsen. Van Steenbrugge wijst in deze zaak terecht naar René Stockman, generaal-overste van de Broeders van Liefde, die advocaat Fernand Keuleneer, destijds ook de raadsman van kardinaal Danneels en de Belgische bisschoppen in de arm nam.
‘De felheid waarmee broeder Stockman zijn geloofsgezellen in België de les wilde spellen, zegt wellicht ook veel over de gedrevenheid waarmee hij euthanasie an sich wilde bestrijden. Een en ander bleek ook uit de teksten die René Stockman geregeld kwijt kon in het magazine Tertio. (…) Drie hoofdredacteurs hielden het al snel voor bekeken en gaven hun ontslag. En wie was er voorzitter van het comité van Tertio dat om de haverklap in conflict lag met de redactie? Inderdaad, meester Keuleneer.’
Moedig relaas
Na alles uitvoerig te hebben toegelicht dringt zich volgens Van Steenbrugge maar één conclusie op: het proces rond Tine Nys was in de eerste plaats het proces tegen de euthanasiewet, waarbij conservatieve katholieke krachten elkaar hadden gevonden.
‘Operatie Kerk’ is het moedige relaas van Walter Van Steenbrugge, die met volle inzet heeft gestreden voor zo veel slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk. Bovendien legt hij in een heldere taal uit hoe justitie werkt en hoe men geprobeerd heeft zijn naam als advocaat in diskrediet te brengen. Kortom, de moedige strijd van een man tegen hogere, doorgaans duistere, machten.
