Heeft Sam De Graeve zijn vader alles verteld?
Sam De Graeve, ‘Dag vader’ 
Sam De Graeve (1970), in een vorig leven hoofdredacteur van Humo en eindredacteur van De Slimste Mens ter Wereld, heeft na ‘Reizen met dochters’ zijn tweede boek uit: ‘Dag vader’. Een lange brief aan zijn vader na een gezamenlijke wandeling langs de muur van Hadrianus in Engeland. Een boek over liefde, leven en dood. Onderwerpen waarover tussen vaders en zonen nooit alles is gezegd.
Geen onderwerp werd uit de weg gegaan
Er zijn weinig zaken die zo stroef verlopen als een open en diepgaand gesprek tussen vaders en zonen. Wat wordt gezegd en waarover wordt in alle toonaarden gezwegen? Wat niet spontaan over de tong rolt kan maar beter in een brief worden verteld. Zo dacht ook Franz Kafka er indertijd over. Dus schreef hij een brief aan zijn vader die hij echter nooit heeft verstuurd. Sam De Graeve pakte het enigszins anders aan. Hij stelde zijn pater familias voor een tocht te maken langs de schaarse restanten van de muur die keizer Hadrianus ruim 1900 jaar geleden in Engeland liet bouwen. Een bouwwerk bedoeld om de barbaren tegen te houden, maar evenzeer bedoeld om het Romeinse rijk te begrenzen.
Het gedroomde decor voor een dagenlange wandeling met enkele rustpauzes. Ideale momenten om in een ontspannen over de essentie van het leven te praten. Existentiële gesprekken tussen twee mensen die uit hun vertrouwde omgeving zijn gestapt. Een vader voor wie de dood onderweg is. Een zoon, die met hem vooralsnog nog zoveel te bespreken heeft.
Geen onderwerp wordt tussen de twee eenzame wandelaars uit de weg gegaan. Het zorgt alvast voor contrastrijke dialogen die illustreren hoe verschillend beiden in het leven staan. De Graeve schuwt zelfs niet wijlen Knack-hoofdredacteur Sus Verleyen op te voeren om hun afwijkende visie op godsdienst en religie te duiden. Vader Jan De Graeve was namelijk cartoonist bij Knack
‘Ik zie je nog, samen met je baardige vriend, de hoofdredacteur aan de tafel in het statige ouderlijke herenhuis. Hij, een man met ongetwijfeld vele principes, waarvan één dat je maar beter nooit een ander aan het woord laat. (…) De kerk was een hypocriet instituut, oreerde hij.’
Een verlicht despoot met duidelijke orders
Hoe intens en liefdevol de band tussen beiden is, voor vader De Graeve is weinig vanzelfsprekend. Uit nagenoeg alles blijkt hoe hij, zonder hieraan al te veel woorden te verspillen, zich streng en kritisch tegenover zijn zoon opstelt. Het leven is geen pretje voor iemand die uit een streng katholiek West-Vlaams nest komt en bovendien voorbestemd was om priester te worden. Een man wiens jeugd enkele littekens heeft nagelaten en zijn rol als vader heeft bepaald. Iemand met heldere orders waarvan best niet wordt afgeweken. Iets dat zweemt naar verlicht despotisme maar gelukkig door een begripvolle moeder ruimschoots wordt gecompenseerd.
‘Jij houdt niet van drama. Je bent er diep van doordrongen dat het onmogelijk is om echt over te brengen hoe het eraan toeging in je jeugd. Je had een geestige vader, die de opvoeding van de acht kinderen volledig overliet aan de moeder. De jongens moesten studeren, de meisjes mochten niet.’
‘Dag vader’ is vast en zeker geen afrekening met zijn vader. Het is veeleer het relaas van een zoon die met mededogen in zijn leef-en denkwereld probeert binnen te dringen. Zoals de vader jarenlang karikaturen heeft getekend zo portretteert Sam De Graeve met korte zinnen, ontdaan van valse sentimentaliteit, zijn vader. Een boek dat je als lezer niet onberoerd laat.
