Bart Meuleman is een ervaren culturele gids
Bart Meuleman, ‘Wij zijn nooit alleen’ 
Bart Meuleman (1965) behoort tot die zeldzame categorie schrijvers die de luwte verkiezen. Literair vakmanschap en populariteit het is voor hen een niet voor de hand liggende combinatie. Toch verdient Meuleman als dichter en romancier meer aandacht.
Een klassieke verteller en een elegant dichter. Een gedegen essayist en een voortreffelijk theatermaker. Het zijn stuk voor stuk aparte disciplines die hij voortreffelijk met elkaar weet te combineren. Zes jaar geleden gooide hij hoge ogen met ‘De jongste zoon’. Een duidelijk autobiografisch getint debuut dat zich in een Kempisch decorum afspeelt. In het verlengde hiervan verscheen ‘Hoe mijn vader werd verwekt’ (2018). Een fascinerende reconstructie van een familiegeschiedenis.
Het tragische leven van Ronny D.
Met ‘Wij zijn nooit alleen’ trekt Meuleman nu een ander register open. Een boek dat een staalkaart biedt van zijn kunnen: portretten, verhalen en essays. In enkele verhalen grijpt hij terug naar zijn jeugd. Zoals in ‘Na de ruiming’ waarin de trieste levensloop van Ronny D. wordt geschetst. Een schuchter en zwijgzaam jongetje dat in de klas door de meester wordt gejend, later magazijnier wordt en zich als gevolg van een ongelukkige samenloop van omstandigheden voor een trein gooit.
‘Ik moest hem gedenken, die plicht had ik, maar die gedachtenis was onmogelijk. Over hem schrijven – maar wat kon ik anders! – zou niet helpen, integendeel, het zou die onmogelijkheid zelfs in steen beitelen. Wat zou men er trouwens van denken? Was mijn gedachtenis er niet in de eerste plaats voor mezelf?’
Martens kon niet met kinderen om
Een van de meest spraakmakende portretten is dat van Wilfried Martens over wie hij indertijd een succesvolle theatermonoloog – vertolkt door Koen De Sutter – schreef. Hij laat ons getuige zijn van hoe, via gesprekken met politici als Tindemans, Dehaene, De Gucht en Van Rompuy, zijn theaterstuk tot stand is gekomen. Het meest ontluisterend beeld van Martens komt van zijn echtgenote, de moeder van zijn twee dochters.
‘Hij kan niet met kinderen om. Ook niet met de zijne. Ze kennen hem niet, hoe zou het ook kunnen. Dat ongeluk met zijn zoon, die huilbui, je weet toch dat het hem weinig kon schelen? Maar iemand had hem in het oor gefluisterd dat zijn ongevoelige houding met politieke schade kon opleveren.’
Dirk Lauwaert: een culturele mentor
Evenzeer boeiend zijn Meulemans portretten van mensen met wie hij zich nauw verbonden voelt. Over zijn intense vriendschap met auteur en vormgever Paul Verrept. Of hoe groot de invloed was van zijn te vroeg gestorven mentor en cultuurcriticus Dirk Lauwaert:
‘Als een klauwende kat trachtte hij met een beperkt aantal houwen vat te krijgen op wat er in een kunstwerk (of een oeuvre) volgens hem speelde. Een schaatser die met een paar slides op het ijs tot stilstand komt, daar deed hij me ook aan denken.’
Dat hij door de bril van Lauwaert naar kunst heeft leren kijken, blijkt bijvoorbeeld uit een essay over Jean Brusselmans, die hij als een afgemeten schilder en volkskunstenaar portretteert. Indringend is tevens de manier waarop hij over de foto’s van de Amerikaanse fotograaf Garry Winogrand schrijft, of hoe Helen Levitt in de New Yorkse subway reizigers fotografeert.
‘Wij zijn nooit alleen’ is een bundel die zich door zijn verscheidenheid en glasheldere taal langzaam laat lezen. Meuleman is een schrijver bij wie je altijd iets opsteekt en je dieper doet nadenken over de dingen en mensen om je heen.
