Is Murakami de eerste persoon enkelvoud?
Haruki Murakami, ‘Eerste persoon enkelvoud’ 
Haruki Murakami kennen we als een teruggetrokken auteur, die een handvol mythes rond zichzelf creëert en in stand houdt. Hij besloot auteur te worden tijdens een baseballwedstrijd. Hij is een liefhebber van katten, jazz en klassieke muziek. Wie dacht om eindelijk meer over deze Japanse auteur te weten te komen in ‘Eerste persoon enkelvoud’, is eraan voor de moeite. Niets nieuws onder de zon dus, wel weer een handvol straffe verhalen. Een auteur die ons bundels van dit kaliber blijft voorschotelen, kunnen we weinig verwijten.
Alweer vintage Murakami?
We kennen Murakami’s handelsmerk(en) intussen. Er zijn katten, vreemde ontmoetingen – veelal met meisjes en vrouwen, en onverklaarbare gebeurtenissen waarvan de verteller bij hoog en laag beweert dat ze hem echt overkomen zijn. ‘Eerste persoon enkelvoud’ opent met twee van die anekdotische verhalen. In ‘Op een kussen van steen’ vertelt een naamloze ik over één nacht met een vrouw die tanka’s schreef en een dichtbundel had uitgegeven. In ‘Crème’ wordt de ik-figuur aangesproken door een oude man die hem een onmogelijk wiskundig raadsel presenteert.
De verteller is telkens een typische Murakami-ik. Naïef en bescheiden tot in de kern, die op verontschuldigende wijze toevoegt dat zijn verhaal geen conclusie heeft, of dat hij ‘amper een notie [had] van wat me bewoog, en van wat een ander bewoog begreep ik uiteraard al helemaal niets.’ Een blijvend charmante vertelstijl, maar de verhalen zijn te licht bevonden.
Speels & jazzy
Gelukkig zijn er ook andere verhalen die barsten van de fantasie en waar het schrijfplezier vanaf spat. Eén van de uitschieters is ‘Charlie Parker plays bossa nova’, een verhaal waarin de verteller als student een recensie schreef over een fictief album, ontstaan in een universum waarin Charlie Parker niet gestorven is in 1955 en interesse kreeg in bossanova. Jaren later ziet de verteller net dat fictieve album liggen in een platenwinkel in New York. En om maar te laten zien hoe fictie verder leeft buiten de pagina’s: intussen hebben twee Poolse muzikanten het fictieve album tot leven gebracht.
Ook ‘Bekentenissen van de Shinagawa-aap’ is zo’n eenvoudig en plezant verhaal.
Ik ontmoette deze oude aap in een kleine ryokan in het M*-kuuroord in de prefectuur Gumma, ongeveer een jaar of vijf geleden.
Je stapt er zo in mee.
Op zijn zuiverst
Maar Murakami is meer dan fantasie, bevreemding en plezier. In de mooiste verhalen creëert hij diepmenselijke taferelen die troosten en soms zelfs jaloezie opwekken omdat je deel wil uitmaken van die prachtige wereld. Ligt het aan onze eenzaamheid door de coronamaatregelen of schuilt er echt zoveel charme in een muziekclub à la Murakami?
Samen creëerden we onze persoonlijke Carnaval-club. Het was niet speciaal ons uitgangspunt dat er maar twee leden waren, maar het zijn er nooit meer geworden. We hebben nooit iemand gevonden die net zo weg was van Schumanns Carnaval als wijzelf.
Hoewel de bundel wat mankementen en – hoe kan het ook anders – heel wat losse eindjes telt, willen we verhalen als ‘Carnaval’ en het titelverhaal ‘Eerste persoon enkelvoud’ niet missen. Het zijn verhalen van mensen met een passie, verhalen van iemand die naar zichzelf durft kijken, verhalen vol weemoedigheid. Ze laten zich degusteren als een goed glas rode wijn.
