Een gevoelige Japanner in een melancholisch bos
‘Evil Does Not Exist’ (2024) 
Enkele maanden nadat hij in 2023 de Oscar voor Best International Film won voor zijn wonderlijke prent ‘Drive My Car’, kondigde Japans wonderkind Ryûsuke Hamaguchi aan dat er alweer een nieuwe film zat aan te komen. Die nieuwe worp, het rustgevende en uitdagende ‘Evil Does Not Exist’, is er nu eindelijk.
Aangeschoten herten
Het is al snel duidelijk dat Hamaguchi ons in een gezapige meditatieve staat wil onderdompelen (niet ongewoon), terwijl een doorgedreven symboliek de interpretatie van het werk opzettelijk lijkt te dwarsbomen (wel ongewoon). De beelden van aangeschoten herten werken zalvend, ook al wisten we aanvankelijk niet waarom we ze te zien kregen. De doorsnee kijker heeft een voorkeur voor een netjes afgeronde en eenduidig te interpreteren plot, maar Hamaguchi heeft het lef daar instinctief van weg te sturen. Het wringt ergens, maar dergelijke benadering intrigeert ook, mede dankzij de mooi geschetste personages.
Takumi woont met zijn dochter Hana in een afgelegen woning aan de rand van een kleine gemeenschap in een bosrijk gebied, waar ze de dagen vullen met houthakken en bronwater halen. Het rustig bestaan komt onder druk te staan wanneer een bedrijf een luxueuze camping in de bossen wil openen. Nadat een PR-team van het bedrijf een dorpsraad spaak doet lopen, ontstaat een merkwaardige connectie tussen Takumi en de bedrijfslui. Ze willen hem vragen toezichthouder te worden op de camping, maar de plot stuurt geenszins in de richting van een antwoord op die vraag.
Rare rit
Het traject dat de film aflegt in zijn 105 minuten is bevreemdend in de zin dat hij regelmatig van spoor wisselt. Het eerste halfuur is zuivere onthaastingscinema, waarbij er hard op de rem wordt gestaan. Je meent terecht te zijn gekomen in een meanderende, therapeutische film waar dialoog even spaarzaam is als menselijke interactie. Eens het PR-team op de proppen komt, is er plots sprake van wat plot met conflict, tonnen dialoog en een narratieve versnelling. Vervolgens stuurt de film doodleuk weg van onze protagonist om aanzienlijke tijd te besteden met enkele van de nevenpersonages, wat een opmerkelijke keuze is.
In het laatste stuk van de film duiken we terug de bossen in, waar de film resoluut naar een metaforisch eind stuurt (noem het geen conclusie) en waarbij Hamaguchi opzettelijk geen hulpmiddelen aanreikt om zijn intentie te ontcijferen. Het levert een intrigerende rit op, waarbij onze empathie voor deze figuren ons doorheen de film draagt.
Zilveren leeuw
De ontstaansgeschiedenis van ‘Evil Does Not Exist’ werpt meer licht op het eindresultaat. Hamaguchi werd gevraagd wat beelden te maken die de live concerten van ‘Drive My Car’-componiste Eiko Ishibashi zouden begeleiden, waaruit het project groeide dat uitmondde in deze film. Een best wel ontroerend muziekstuk van Ishibashi wordt een aantal keer herhaald, doorgaans ondersteund door een shot van enkele boomtoppen. Hier voel je een voor deze prent vitale relatie tussen beeld en muziek, alsook het belang dat de soundtrack heeft als betekenisdrager.
Opnieuw etaleert Hamaguchi met deze nieuwe film zijn vermogen om een rustgevend medeleven op te wekken voor de eenzame zielen in beeld. Het eindresultaat is narratief niet zonder risico en bovendien symbolisch complex, maar tegelijkertijd heel relaxerend verteld. Wat een bizar evenwicht, dat niet zo goed zou mogen werken als het doet. Misschien verklaart dit de Zilveren Leeuw (Grote Juryprijs) die ‘Evil Does Not Exist’ won op het Filmfestival van Venetië.
‘Evil Does Not Exist’ speelt nu in de bioscoop.
