Kristien Hemmerechts als ‘new born Christian’?
Kristien Hemmerechts, ‘Van ver gekomen’ 
Kristien Hemmerechts (68) heeft met ‘Van ver gekomen’ een ontluisterend boek geschreven. Nooit eerder was zo persoonlijk. Een boek dat in de buurt komt van een meedogenloze psychoanalyse.
Na haar debuutroman ‘Een zuil van zout’ (1987) publiceerde Hemmerechts de voorbije jaren een dertigtal romans, novellen en verhalenbundels. Daarnaast schreef ze met onder andere ‘Het verdriet van Vlaanderen’ en ‘Hubertina’ ook non-fictie. In ‘Van ver gekomen’ peroreert ze nu over haar terugkeer naar de katholieke Kerk. Het boek is evenwel meer dan een publieke geloofsbelijdenis. Zo is er de moeizame relatie met haar intussen overleden moeder en zus Veerle. Dood is overigens geen nieuw thema bij haar. Ze had het er eerder al uitgebreid over in ‘De dood heeft mij een aanzoek gedaan’. Nu staat ze erbij stil dat het heengaan van haar ouders, zus en grootouders ruimte heeft vrijgemaakt om over zichzelf te reflecteren. Ruimte die ze aangrijpt om met zichzelf in dialoog te gaan, zich existentiële vragen te stellen en degenen te benijden die hun emoties vrij spel geven. Zelfs haar schrijverschap wordt kritisch tegen het licht gehouden.
‘Er leeft in mij een Kristien die zich schaamt over de boeken die ze geschreven heeft, die zich schaamt omdat ze boeken geschreven en gepubliceerd heeft – wat niet wegneemt dat ik er lustig mee doorga.’
Een boze moeder, een afwezige vader
Wat ze allemaal openbaart heeft alles te maken met die ene versregel van Raymond Herreman: ‘aan u gebonden ben ik vrij’. Ondanks alles ergens bij horen, maar toch voor alles over je vrijheid waken. Terug kijken op de rebelse jaren en nu de balans opmaken. Herinneringen ophalen aan een emotioneel afwezige vader die haar correct Nederlands inhamerde. Een vaak boze moeder die haar als classicus op het belang van de syntaxis wees. En een zus die na de diagnose van schizofrenie in de psychiatrie belandde. Wat ze over hen schrijft komt bijwijlen harteloos over, maar getuigt van eerlijkheid. Temeer omdat ze verdriet voelt en met een gemeend mea culpa besluit.
Maakt ze in ‘Van ver gekomen’ de balans van haar leven op? Nee, ze gaat voor de spiegel staan, kijkt zichzelf recht in de ogen en vraagt zich af wie de ware Kristien Hemmerechts nu uiteindelijk is. Iemand die voortaan God op haar weg heeft gevonden.
‘Het gaat om God, om Zijn aanwezigheid in mijn leven, om het warme, veilige omhulsel waarin Hij me laat bewegen, om de trefzekere gids die Hij is wanneer ik op Hem koers vaar. De kerk is hooguit het middel, niet het doel.’
Stof en as die je wegblaast
Nederigheid ten opzichte van het opperwezen, jezelf niet als het middelpunt van het universum wagen. Geen ander kon het treffender verwoorden dan de Portugese dichter Fernando Pessoa die terecht wordt geciteerd. De totale werkelijkheid die niemand nodig heeft, wat Hemmerechts ertoe brengt te schrijven dat ze uiteindelijk een zak moleculen is. Stof en as die je zo wegblaast. Schrijnend in het licht hiervan is het beeld van haar familie dat ze ophangt.
‘Het drama van de familie Hemmerechts – Verhaeghe. Ik zou zeggen: de ijzeren hand. Het als-het-je-niet -aanstaat-leg-er-dan-je-muts-bij-neer. (…) Wij mochten ‘geen lastposten’ zijn. Vooral mijn vader had absoluut geen tijd of geduld voor lastposten.’
‘Van ver gekomen’ leest, om in katholieke termen te blijven’ als een publieke biecht. Nooit eerder etaleerde Kristien Hemmerechts zoveel oprechtheid, bijna op het pijnlijke af, in haar boeken. Ontrafelend proza met vlijmscherpe pen in een heldere stijl geschreven.
