Klassestrijd als centraal thema
Geert Schuermans, ‘De Achterblijvers’
Binnen het aanbod aan literatuur rond maatschappelijke vraagstukken blijft ‘De Achterblijvers’ om uiteenlopende redenen uitzonderlijk. Een van de meest voor de hand liggende redenen is dat auteur/socioloog Geert Schuermans heel duidelijk kiest voor een erg actueel thema dat op prima wijze uitgespitst wordt door gesprekken met relevante betrokkenen.
De eindjes aan elkaar knopen
Centraal staat de stelling dat een groter wordende groep (lagere) middenklassers het steeds moeilijker heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Het risico op een val in de vicieuze armoedecirkel vergroot dan ook aanzienlijk, zo stelt Schuermans. Om dat standpunt kracht bij te zetten, tekent hij in dit boek verschillende gesprekken op rondom thema’s zoals arbeid en zingeving, politiek, identiteit, ecologie en menselijke veerkracht.
Schuermans gaat in dialoog met mensen als Cindy, Kurt, Sofie, Elisa, Koen en Amin. In het dagelijkse leven oefenen zij essentiële beroepen uit als kinderverzorgster, kleuterleidster, medisch verzorger, drukker, zelfstandige, student, rekkenvuller of poetsvrouw. Elk van hen zit op een geheel eigen manier te vechten om het hoofd boven water te kunnen houden. Een enkele misstap, hoe onschuldig of klein ook, kan hen in geen tijd in een donkere, neerwaartse spiraal van armoede leiden.
Broodnodige stemmen die het maatschappelijk debat voeden
Schuermans slaagt er uitstekend in om hun stem te vertolken. In dit boek put hij uit uiteenlopend bronmateriaal, zo verwijst hij onder meer naar werk van sociologen (Sennett), economen (Mazzacuto) en moraalfilosofen (Sandel), al zoekt hij er bovenal naar om het debat rond armoede en sociale ongelijkheid op de maatschappelijke agenda te blijven plaatsen. Voor velen stijgt het risico op armoede zienderogen en de klassestrijd woedt volop. Niet enkel in het buitenland (denk maar aan de gele hesjes in Frankrijk), maar ook hier bij ons.
De maatschappelijke betekenis van dit fascinerende en intrigerende boek is groot. Vooral ook omdat Schuermans wetenschappelijke inzichten vertaalt naar vlot leesbare boeken die voor een groot publiek bestemd zijn. Actueel en razend interessant, ook doordat hij allerlei kritische bedenkingen en vraagtekens mee opneemt.