De gedreven mens achter Jan Cremer
Jan Cremer, ‘Barbaar op Ibiza’ 
Beeldend kunstenaar en schrijver Jan Cremer (1940) is sinds het verschijnen van ‘Fernweh’ (2016) actiever dan ooit. Na achtereenvolgens ‘Sirenen’ (2017), ‘Jayne’ (2018) en ‘Canaille’ (2019) is er nu ‘Barbaar op Ibiza. De Ibiza-jaren van Jan Cremer 1961-1963’. Een vuistdik boek over zijn verblijf op Ibiza in de jaren zestig. Het verhaal van een creatieve duivelskunstenaar die in zijn ziel laat kijken.
Even terugspoelen naar 1961. Cremer is met de motor samen met een vriend onderweg naar Casablanca. Bijna platzak arriveren ze in Barcelona, waar ze geen concrete plannen hebben. Met wat bijeengescharrelde peseta’s lukt het beiden een derdeklasticket te bemachtigen voor de nachtboot, bestemming Ibiza. Een eiland waarvan ze, hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, nog nooit hadden gehoord. Het blijkt een goede gok te zijn, want het geluk dient hem.
Ook al zijn schilderen en schrijven met elkaar verweven, toch zal het duren tot 1962 alvorens hij als schrijver debuteert met ‘Operatie Kogelwond’, een verhaal dat door toedoen van Hans Sleutelaar verschijnt in ‘Gard Sivik’. Het wordt er opgemerkt door Willem Frederik Hermans, die de jonge Cremer onder de aandacht brengt van Geert Lubberhuizen, toenmalig directeur van De Bezige Bij.
Intussen is hij – afgezien van traditionele Hollandse kost als haring, kroketten en boerenmetworst – dusdanig aan het dagelijkse leven gewend geraakt dat de verveling toeslaat. De komst van junkies en talloze dronken feestjes: daar wordt hij bepaald niet vrolijk van (zie: ‘Ik Jan Cremer Tweede Boek’). Dus kan hij maar beter de kont tegen de krib gooien. Hij werkt er volgens een strakke dagindeling: ‘s ochtends vroeg schrijven tot het te warm wordt, dan wat schilderen en na een siësta in de late middag idem.
Het zorgt ervoor dat hij per dag vier à vijf pagina’s – op basis van notities die hij sinds 1959 in zijn agenda’s had gemaakt – met de pen schrijft en vervolgens op een gehuurde schrijfmachine overtikt. De rest van het verhaal is bekend: ‘Ik Jan Cremer’ werd binnen de kortste keren een bestseller die de literaire wereld op zijn grondvesten deed daveren. Niet iedereen gunt hem zijn succes. Begin februari toetert Simon Vinkenoog overal rond dat hij de redactie heeft gedaan van ‘Ik Jan Cremer’. Dat is niet naar de zin van de schrijver, die in een interview met Het Parool zegt: ‘Vinkenoog is een van mijn tegenstanders. (…) Nu huilt hij mee met de wolven en kijkt of hij geen graantje kan meepikken. Hij is een oude lul van 31, die graag de beatnik wil uithangen.’ Ook in ‘Ik Jan Cremer Tweede Boek’ geeft Cremer Simon Vinkenoog nog een sneer en krijgt hij een bijnaam: De Ongebakken Deegsliert.
Zijn boek vliegt de deur uit, het eerste jaar na verschijning haalde het boek zestien drukken, goed voor 149.247 exemplaren. Een duizelingwekkend succes dat er samen met de rechtenverkoop aan buitenlandse uitgevers voor zorgt dat het geld binnenstroomt. Cremer is een rijk man die trouw blijft aan het adagium dat geld moet rollen.
‘Als ik geld heb, eet ik een fijne chateaubriand in het Hilton Hotel; maar als ik maar een paar dubbeltjes kan besteden geniet ik even veel van een zak patates frites.’
Hoewel hij een beroemde naam is, werkt hij gestaag verder, zowel als schrijver en als beeldend kunstenaar. In die zin is ‘Barbaar op Ibiza’ een met unieke documenten, foto’s, aantekeningen en andere prullaria geïllustreerde publicatie, die de gedreven mens achter de schrijver en kunstenaar Jan Cremer laat zien. Een boek waarin bovendien zijn plastische oeuvre uitgebreid aan bod komt. Zeg maar een boek waarin je blijft bladeren.
