Craig Brown recycleert vooral in nieuw Beatles boek
Craig Brown, ‘The Beatles: hier, daar en overal’ 
De voorbije weken werden we bestookt met berichten over de op til zijnde reünie van Abba. Berichten waarin het enthousiasme doorklinkt waarmee ons doorgaans nieuwe koelkasten en deurbellen worden aangeprezen. Nostalgie is vaak een slechte raadgever en al helemaal wat betreft popmuziek. We prijzen ons dan ook gelukkig dat The Beatles voor eeuwig tot gisteren behoren.
Tendentieus
Dat belet evenwel niet dat er doorheen de jaren een stortvloed ontstond aan reissues, memorabilia en biografieën. Craig Brown maakt de stapel iets hoger met zijn vuistdik werk. In de eerste plaats kan deze pil dan ook beschouwd worden als een verslag van de maatschappelijke impact van de Fab Four. Dit is dan ook geen encyclopedisch naslagwerk.
Brown citeert meer dan eens uit het werk van eerdere biografen als Philip Norman en Albert Goldman. Die laatste beticht hij herhaaldelijk van slordig werk. Een kwalificatie die evenwel gehanteerd kan worden voor dit product. Wanneer hij Yoko Ono portretteert doet hij dat onvolledig en tendentieus. Zo omschrijft hij haar als een artieste die geen enkel origineel idee lijkt te bezitten. Hij infantiliseert haar kunst door de context waarin haar werk tot stand kwam weg te laten.
Ze had zich een kunstvorm eigen gemaakt waarin ze haar geldingsdrang koppelde aan amateuristische ideeën. Bij haar eerste tentoonstelling toonde ze onder meer een stuk doek dat op de vloer was gelegd en dat Painting to be Stepped On heette. Een ander, Painting to See the Room Through, bestond uit een stuk met kijkgaatje […] Haar optreden flopte, de tentoonstelling flopte […] Je kunt de gedichten waaraan ze een groot gedeelte van haar creatieve leven heeft besteed, in enkele seconden nabootsen.
Brown vermeldt nergens de term Fluxus, een kunstrichting die eind de jaren zestig net het alledaagse wou theatraliseren. Een richting waarin Yoko Ono baanbrekend werk verrichtte. Werk dat Brown achteloos wegwuift.
Altijd vrolijk?
Die selectieve perceptie duikt wel vaker op bij de Brit. Wanneer hij het interview aanhaalt uit 1964 dat The Beatles gaven bij hun aankomst in de VS laat hij een reactie van Lennon bewust achterwege. Wég is de verongelijkte blik van John Lennon wanneer een Amerikaanse journalist de jonge groep neerzet als een update van Elvis Presley. De vroege Beatles waren immers altijd vrolijk volgens Brown. Pas na de dood van hun manager Brian Epstein transformeerden ze in een humeurige bende, als we deze biografie dienen te geloven. Een nogal oppervlakkige benadering van de groep, lijkt ons.
Manager Brian Epstein duikt veelvuldig op in “The Beatles: hier, daar en overal” zonder dat er een poging wordt gedaan zijn strategie uit de doeken te doen. We krijgen de nodige details over zijn extravagante feestjes, we komen te weten dat hij zich uitstekend kleedde. Maar met betrekking tot zijn rol bij het gigantisch succesvolle Beatles-optreden bij de Ed Sullivan Show in de VS blijft Brown vaag. Hij beperkt zich tot het terugkerende riedeltje dat Epstein “de nodige voorbereidingen” trof in de VS. Wat was de rol van The Beatles zélf in hun doorbraak over de plas? Waren ze vragende partij of werden ze gestuurd door Epstein? We komen het niet te weten.
Bij momenten leest het proza van Brown krukkig. Tijdens de ontmoeting met de goeroe Maharishi in India gaat Georges Harrisons vrouw Pattie zwemmen in de Ganges. Brown beschrijft:
Pattie vond het heerlijk om in de Ganges te zwemmen. George vond dat frivool en dat liet hij haar weten ook. Ondertussen zat zijn spiritualiteit zijn libido niet in de weg.
Nou. Dat weten we ook alweer.
Vlot lezend en grappig
Wat voor boek is dit? Een complete misser is het helemaal niet. Daarvoor leest het te vlot weg en steekt Brown te goed de draak met het hagiografische sfeertje dat soms opduikt rond de muziek van The Beatles. Wanneer hij de zaal bezoekt waar Lennon & McCartney met elkaar kennis maakten, merkt hij een plaquette op:
De plaquette is zelf ook weer voorzien van een plaquette, van metaal nog wel, die zo breedsprakerig is dat je bijna denkt dat de tekst voor sluitingstijd is gedicteerd in een pub.
Wie zich in de aanvangsfase bevindt van haar of zijn interesse van The Beatles, raden we Philip Normans biografie uit 1981 aan. Die biedt ondanks de geringere omvang een completer beeld van het viertal uit Liverpool. Voor mensen die ondertussen al enige jaren vertrouwd zijn met het fenomeen The Beatles, kan dit boek een leuke zijdelingse blik bieden op de tijdsgeest waarin essentiële langspelers als Rubber Soul of Revolver ontstonden.
The Beatles zijn natuurlijk de beste, interessantste en liefste groep van de vorige eeuw geweest. Laten we er af en toe stilletjes van genieten zonder in Abba-toestanden te verzeilen. Beep-beep-yeah nog aan toe.
