Rahimzadeh en de gangster met het peperkoeken hart
Parham Rahimzadeh, ‘Arab’ 
Bassam is een gangster, maar zijn hart is puur. In bed vertelt hij zijn geliefde Ayla dat hij van haar houdt, maar dat er iets is wat hij moet doen. De hele roman lang wordt de jonge drugsdealer geleid door wraakgevoelens en jaloezie. In zijn al bij al spannende debuut weet Parham Rahimzadeh helaas zelden de clichés te omzeilen.
Patserbak
In ‘Arab’ worden we ondergedompeld in het leven van een jonge Iraniër die met zijn vrienden rondhangt in Schiedam en daar allerlei ongein uithaalt. Na de dood van zijn moeder heeft het gezin van Bassam het niet breed, dus verkoopt hij drugs om zo bij te dragen, opdat zijn vader het hoofd boven water kan houden. We zitten op de eerste rij bij Bassams eerste liefdesverdriet, zijn eerste high, zijn ontmaagding, zijn dromen van een betere toekomst.
Bassam is verliefd op de mooie Ayla, die aanvankelijk wordt geportretteerd als Turkse femme fatale, al zou het wel eens kunnen dat het Bassam is die last heeft van sletvrees. We krijgen af en toe een ander perspectief te zien, bijvoorbeeld dat van zijn broer en zijn zus. Allemaal hebben ze een niet zo vanzelfsprekende relatie met hun vader. Hier en daar leren we wat straattaal of Farsi bij. De roman kent verder een hoge entertainmentswaarde, is van enkele interessante wendingen voorzien, en raast door als een patserbak op speed.
Wanneer net als zijn familie ook zijn vriendengroepje uit elkaar dreigt te vallen besluit Bassam er alles aan te doen om dat te voorkomen. Echter blijkt de jongen zelf een nogal opvliegend karakter te hebben. De ene domme beslissing volgt op de andere dwaze fout. Hij wil vooruit geraken in het leven, maar laat zich – oh Shakespeariaanse tragedie – verleiden door haat en wraakgevoelens. Dat eeuwige conflict is even clichématig als aandoenlijk, maar is ook niet voor niets een populair thema in de literatuur. Tot daar aan toe.
Rivieren van verdriet
Op zich zijn de diverse thema’s, waaronder discriminatie en homofobie, de moeite waard om te blijven behandelen, liefst met megafoon. Ook is de inkijk in een ruwe buurt in Schiedam en in een Arabisch-Iraanse familie een verrijkende leeservaring. Toch weet het debuut zich niet te verheffen tot het literaire hoogstandje dat het mogelijk had kunnen worden. De vele metaforen die we op ons bord krijgen, zijn bij momenten wat oudbakken. Er stromen ettelijke rivieren en watervallen van verdriet. En ook al is voortschrijdend inzicht de personages gelukkig niet vreemd, ze blijven net iets te vaak aan de oppervlakte.
Te cartoonesk voor een echt diepgaande roman, te melodramatisch voor een keiharde gangsterroman. De voornaamste boodschap in ‘Arab’ vermoeden we al van in het begin: word geen drugsdealer, want het loopt nooit goed af. ‘De timing is als in een scène uit een slechte film’, lezen we in een van de laatste spannende hoofdstukken. Een zelfbewuste Rahimzadeh. Maar zulke films kunnen eveneens een grote populariteit genieten. Zeker onder vrienden. Bak bier en verstand op nul. Slecht is het boek allerminst, origineel en baanbrekend ook niet. Dat hoeft niet. Je zult je niet vervelen.
