Moederziel van Ans Vroom is een complexe familiekroniek
Ans Vroom, ‘Moederziel’
‘Moederziel alleen’, zo luidt het gezegde. Het raakt meteen de kern van het eerder toevallig tot stand gekomen ‘Moederziel’, waarmee Ans Vroom, die in een woelig leven onder meer in het theaterleven en als freelance journaliste (o.a. Flair, Libelle…) werkzaam was, nu als romanschrijfster debuteert. Al kennen vele mensen haar wellicht ook als de voormalige uitbaatster van het bijzonder populaire café Kamiel in de Antwerpse regio.
Toen het door haar en haar broer Frederik gerunde café uiteindelijk verkocht geraakte en Vroom ook enige verhuisplannen maakte, ervoer ze dat ze steeds meer teruggreep naar haar rijke levenservaringen en haar eigen (familiale) geschiedenis. Daaruit distilleerde ze dit rauw en pakkend verhaal. Zo beschrijft ze in drie goed afgebakende tijdszones een best complexe familiesaga. Met centraal daarin thema’s als afscheid, rouw, isolement en het verdriet dat met het langzame tikken van de tijd nooit echt volledig lijkt weg te gaan.
Het vertrekpunt is het afscheid van Louise die in de winter van 1969 aan kanker overlijdt. Haar twaalfjarige dochter Marie heeft het er moeilijk mee. Het immense verdriet neemt ze verder mee in haar leven. Onder meer, en eerder onbewust, in de chaotische en complexe relatie met haar eigen dochter Elise, die er echt alles aan doet om zich te bevrijden van het verwachtingspatroon van anderen. Zij tracht aan haar verleden te ontsnappen, wil weg uit het dorpse en zoekt de grote stad op. Die soms radicale zoektocht naar vrijheid en een eigen identiteit vormt een van de hoekstenen van deze roman.
Moederziel gaat onder meer over de erg speciale band tussen moeders en dochters, maar ook over die tussen mannen en vrouwen. Zo cijferen vrijwel alle vrouwen in het boek zich vaak weg, maken zij talloze, niet altijd even vanzelfsprekende opofferingen, terwijl de mannen (de onhandige, klunige Peter voorop) eerder stereotiep getypecast worden. Tezelfdertijd speelt ook het intergenerationele een belangrijke rol, met name daar waar het bijvoorbeeld gaat om het vaak maar moeizame proces van volwassenwording en de talloze verantwoordelijkheden die daarmee gepaard gaan. Vroom richt zich daarbij op vele kanten van een veelgelaagd verhaal, met daaronder begrepen verschillende, soms best verrassende en onverwachte perspectieven (zoals Violet, een hoogbegaafd kind met autismespectrumstoornis).
Opgetekend in een kraakheldere, onverbloemde en franjeloze taal, schuift Vroom hier een boeiende vertelling naar voren die meer dan één gevoelige snaar raakt. Moederziel blijkt een vakkundig in elkaar gestoken, maar complexe familiekroniek die ver weg blijft van het oppervlakkige of onbeschaamd sentimentele.
Moederziel is deels gebaseerd op de werkelijkheid zoals ze zich in haar eigen leven heeft voorgedaan en de talloze verhalen die al eens opgedist werden in in het door haar bestierde Café Kamiel. Deels maakt Vroom ook gebruik van de talloze nostalgische verhalen uit haar eigen jeugd. Die lengt ze aan met een soms stevige laag fictie, waarmee heel organisch en spontaan een krachtige, levenswijze roman over sterke vrouwen tot leven komt. Een heel fijne debuutroman die nu al naar een opvolger doet verlangen.