Brusselmans gooit er weer de beuk in
Herman Brusselmans, ‘Het huwelijk van Jan en Sofie’ 
Na het door de literaire kritiek bejubelde ’Theet 77’ trekt Herman Brusselmans (1957) met ‘Het huwelijk van Jan en Sofie’ weer de geestige toer op. Een literaire verademing van de eerste regel tot de laatste.
Het absolute vakmanschap van Jan Deutekwam
Een mens zou het warempel bijna vergeten dat Brusselmans tussen zijn tv-optredens door, het geven van lezingen en het zorgen voor baby Roman nog schrijver is ook. Sinds hij iets minder tijd aan de schrijftafel doorbrengt, trakteert hij zijn vaste lezerspubliek voortaan op twee in plaats van drie romans per jaar. Wie zal het hem kwalijk nemen? Temeer omdat hij met ‘Het huwelijk van Jan en Sofie’ bewijst dat zijn literaire kwaliteit onaangetast is gebleven.
De lezer weet meteen wat hem, na de kennismaking met Jan Deutekwam, te wachten staat: weinig ernst. Vooral in wrange humor gedrenkte passages, zoals die alleen uit zijn pen kunnen vloeien. Deutekwam, het hoofdpersonage, is een ervaren naaier, die in de Gentse Tolhuislaan ‘The House of Naai’ runt. Een herstelservice waar het hem probleemloos lukt elke mogelijke scheur in een jurk of wat dan ook te herstellen, zodat niemand het nog merkt.
Zijn absolute vakmanschap brengt hem dan ook in hogere kringen. Zo gaat hij bij de vrouw van de minister van Defensie in het chique Sint-Martens-Latem op bezoek, om haar jurk af te leveren. Hij botst er op Chnufkan het dienstmeisje, het gedroomde personage voor een rits te gekke fragmenten.
‘Hij doofde z’n sigaret. Chnufkan kwam de kamer binnen. “Instagram is weer bij de tijd,” zei ze, “zal ik nu de plinten poetsen, mevrouw?” “Ach steek de plinten in je gat,” zei mevrouw, “en ga liever in je bed aan je eigen pruim foefelen.” “Dat heb ik gisteren nog maar gedaan,” zei Chnufkan.
Het staat in de sterren geschreven dat er iets staat te gebeuren als apotheker Sofie Jongskes aanbelt bij Jan om een scheur in haar jurk te dichten.
‘Ze praatten wat met elkaar, waarbij ze elkaar aantrekkelijk vonden zonder dat ze dit al te zeer lieten blijken. Noch Jan noch Sofie was iemand die een ogenschijnlijke verliefdheid op het eerste gezicht in woord of daad wilde uitdrukken.’
Een bonte verzameling nevenpersonages
Het decor is geplaatst en staat stevig overeind. Een naaiatelier en een apotheek. Twee locaties waar de meest vreemde, soms bizarre, personages de revue passeren. Brusselmans op z’n best. Hij grossiert alweer gore grappen, veegt minder dan in het verleden de vloer aan met enkele collega-auteurs, of neemt de LGBTQ+-gemeenschap op de korrel. Fris sprankelend proza en met een hoge snelheid denderende dialogen, waarbij je de neiging moet onderdrukken ze niet hardop te lezen.
Om het dan nog niet te hebben over de talloze nevenpersonages, die je voortdurend in wisselende situaties voor de voeten worden geschoven. Heerlijke momenten die je lachspieren in dit somber tijdsgewricht geregeld prikkelen. Neem nu die non-binaire Bettina, het hulpje in de apotheek van Sofie, wier vader op zijn beurt dol is op zijn pluchen dieren. Of André die een veranda liet bouwen om er een pijp te kunnen roken, maar na verloop op zure beertjes overschakelt.
Stuk voor stuk individuen met een hoek af die met z’n allen opduiken tijdens het huwelijksfeest van Jan en Sofie waar dan ook de vreemdste dingen gebeuren.
Het noodlot slaat ineens toe
De toekomst van het jonge paar oogt uiteraard rooskleurig. Ze vertoeven na het feest in Parijs waar Sofie constateert dat ze zwanger is. Hun baby wordt Pix genoemd en Sofie en Jan stralen van geluk, tot plotseling het noodlot toeslaat.
`’Het huwelijk van Jan en Sofie’ is een zoveelste geslaagde literaire worp van Brusselmans, die hier en daar refereert aan zijn prille vaderschap en is meer dan goedkoop lol trappen.
Zo zet hij zich af tegen een oprukkend neutraal taalgebruik, wijst hij op eventuele conflicten tussen Oost en West, een toenemend pillengebruik, enzovoort. Dit alles in een vlot gecomponeerd boek dat glanst door een lenig geschreven Nederlands, met hier en daar enkele pittige typische uitdrukkingen die uit het Noorden zijn overgewaaid.
