Annie Ernaux, icoon van autobiografisch schrijven
Annie Ernaux, ‘Het voorval’ 
‘Het voorval’ van Annie Ernaux is een verhaal van alle tijden. Meisje gaat naar bed met een jongen en wordt ongewenst zwanger. De inzet van een roman zonder emoties, maar in een beklemmende stijl geschreven.
Er was een tijd dat Ernaux in Frankrijk als auteur allesbehalve geliefd was. De ontvangst van ‘Passion simple’ (‘Alleen maar hartstocht’) was zonder meer venijnig. Ze werd door sommige critici als schaamteloos weggezet. Zelfs na haar veertiende boek ‘Les Années’ (‘De jaren’) werd ze door het publiek nog altijd niet omarmd. Autobiografisch schrijven werd niet eens zo lang geleden in Frankrijk duidelijk als niet literair interessant ervaren.
Het duurde tot enkele van haar werken in het Engels waren vertaald dat ze niet langer meer met de nek werd aangekeken. Voortaan wordt ze door talloze collega-auteurs bewonderd. Meer nog als een icoon van het autobiografische genre beschouwd. Een genre waar Edouard Louis zijn enorme populariteit aan te danken heeft. Is Louis prominent aanwezig op de literaire scène, dan leidt Ernaux een meer teruggetrokken leven.
Schrijven is vooral zoeken
Dat ze momenteel meer dan ooit in het middelpunt van de belangstelling staat heeft ze grotendeels aan de #MeToo – beweging te danken. Een gebeuren dat in het verlengde ligt van de feministische beweging die ze eerder al ten volle had gesteund, maar volgens haar was gestagneerd. Het zorgde er alvast voor dat het debat over seks en machtsverhoudingen weer werd aangewakkerd.
Net zoals de periode waarin een zwaar taboe hing over abortus. Een heikel onderwerp waarover ze uiterst heldhaftig schrijft in ‘Het voorval’. Een roman over een illegale abortus om het gebeuren een betekenis te geven. Voor Ernaux heeft literatuur maar één betekenis: zoeken. Zelfinzicht verwerven. Nagaan hoe de mens op een al dan niet precaire gebeurtenis reageert.
Een persoonlijke belevenis in een maatschappelijke context duwen en tegelijk een beeld schetsen van hoe allerlei sociale evoluties zich voltrekken. Want wat niet is geschreven heeft nooit bestaan.
In een Spartaanse stijl geschreven
In ‘Het voorval’ is een chronologisch verslag van een abortus die de schrijfster in de jaren zestig onderging. Ze studeerde toentertijd in Rouen waar ze aan een scriptie over de vouw in het surrealisme werkte. Onbedoeld zwanger van P., een jongen wiens identiteit net als andere personages angstvallig verborgen wordt gehouden, besluit ze na een lange afweging in Parijs clandestien zwangerschapsonderbreking te laten plegen.
‘Ik wist dat ik me volgens de kalender van de geboorteregeling in een risicovolle periode bevond, maar ik kon me gewoon niet voorstellen dat het in mijn buiken ooit “raak zou kunnen zijn”. Waar het ging om vrijen en klaarkomen had ik niet het gevoel dat mijn lichaam wezenlijk verschilde van dat van een man.’
‘Het voorval’ is een in Spartaanse stijl geschreven autobiografische literatuur van een hoog gehalte. Een roman waarin ze uiterst subtiel de jaren zestig evoceert. Een tijd waarin een vrouw in het naburige Frankrijk niet wist waar ze heen moest als ze ongewenst zwanger was.
