Thuis kent geen grenzen: het Birmingham Royal Ballet over thuiskomen in verbondenheid
Birmingham Royal Ballet, ‘City of a Thousand Trades’ 
Birmingham, of Brum voor de locals, heeft sinds de industriële revolutie nog een koosnaampje: city of a thousand trades. Doorheen de negentiende en het eerste deel van de twintigste eeuw trok de stad immers talloze ambachtslui aan, waardoor de metropool kon uitgroeien tot de tweede grootste van het Verenigd Koninkrijk. Hoewel een aanzienlijk deel van het fabriekswezen inmiddels is weggeconcurreerd als gevolg van de globalisering, heeft de stad nog steeds de ambitie een broeikas te zijn voor economische innovatie, hetgeen onvermijdelijk hand in hand gaat met etnisch-culturele diversiteit.
Toen Carlos Acosta, binnen de internationale danswereld een ronkende naam, zich begin 2020 gekroond zag tot aanvoerder van het Birmingham Royal Ballet, wilde hij die rijkdom door verscheidenheid vertaald zien op de bühne zowel als in de zaal. Choreografie ervaart hij niet louter als esthetisch vermaak, en om meteen een dialoog aan te gaan met de inwoners van de stad had hij het idee geen gevestigde waarden uit te nodigen voor een nieuwe creatie, maar relatieve buitenstaanders die met een frisse blik de stad onder de loep konden nemen, en tegelijk het balletgenre uit haar burgerlijke keurslijf bevrijden.
Zodoende reikte Acosta de hand naar Miguel Altunaga, uit wiens Cubaanse roots een verfijnde en tegelijk uitbundige choreografie voortkwam zonder maniërismen, intellectualismen of virtuoze pretenties. De taal van Altunaga is helder en eerlijk: ze verwijst symbolische abstracties naar de voltooid verleden tijd van een modernisme waar de man in de Birminghamse straten geen boodschap aan heeft. Eenvoudige decors, een idioom dat zich direct ent op muziek en tekst, de intuïtief opgebouwde spanningsboog: Altunaga staat voor kunst die onmiddellijk communiceert en ontroert, wat resulteert in een ballet dat teder maar ook ruw durft zijn, zoals het leven zelf.
Naast Altunaga als choreograaf hees Acosta voor de compositie een Belg aan boord, en niet de eerste de beste. De naam Mathias Coppens zal voor wie de klassieke muziekscène de voorbije jaren enigszins gevolgd heeft ongetwijfeld bekend in de oren klinken. Coppens vervolmaakte zich niet alleen aan de conservatoria van Antwerpen en Amsterdam, maar recent ook aan de University of Southern California om zich in filmmuziek te bekwamen. Geen figuur die zich opsluit in een eng gedefinieerd genre als ‘hedendaags klassiek’ dus, wel integendeel. Uit Coppens’ caldeidoscopische partituur voor ‘City of a Thousand Trades’ blijkt dat de hij niet bang is voor eclecticisme, maar er juist de mogelijkheid in terugvindt om er een radicaal eigentijds klanklandschap mee te genereren.
Het eerste luik van de score omvat een verkenning van het stedelijke panorama, een confrontatie van de mens met de industriële realiteit. Een amalgaam aan slagwerk, door Coppens met gevoel voor humor extravagant geëtaleerd, plaveit de weg voor een meer zalvende beweging, waarin het individu zich leert verhouden tot zijn omgeving, en zichzelf in relatie tot zijn naasten ontdekt. Wat daarop volgt, herinnert aan Birmingham als broedplaats voor het gitaargeweld dat het Verenigd Koninkrijk ruim een halve eeuw geleden overspoeld heeft. Coppens omarmt rock-‘n-roll en metal, in wat een ode blijkt aan het collectief, aan de energie die alleen ge- en beleefd kan worden als ze onderling gedeeld wordt.
Een voice-over met interviews en spoken word van Birminghams huidige poet laureate Casey Bailey maken het plaatje compleet: ‘City of a Thousand Trades’ is geen productie over de stad, maar maakt er deel van uit, door deels aan haar historiek en haar inwoners te ontspruiten. Niettemin relativeren de makers het idee van de metropool als autonoom gegeven. De stad definieert wie er woont, maar ook en vooral het omgekeerde: de verhalen, de ‘trades’ van diegenen die er het kloppende hart van vormen, maken Birmingham tot Birmingham. Thuis is kortom geen aflijnbare plek die geografisch kan bestaan, maar een gevoel. Thuis is waar mensen, hoe divers ook hun achtergrond, zich thuis kunnen voelen. Een gedachte die hopelijk ver buiten Brum zal weerklinken …
Via streaming gehoord en gezien op 13/06/2021.
