‘One Battle After Another’: soms een beetje een raar lief, maar ze lacht zo schoon
‘One Battle After Another’ (2025) 
Wonderkind Paul Thomas Anderson (PTA) levert met zijn tiende langspeler, ‘One Battle After Another’, een huzarenstuk af dat hem uit zijn kooi doet breken. Vroeger omschreef hij zijn filmwerk als het spelen in een stukje van de zandbak dat hij voor zichzelf heeft kunnen claimen. Met zijn nieuwe – volslagen krankzinnige – langspeler eist hij de volledige speeltuin op. Deze peperdure, politiek geladen, absurde en paranoïde-actiefilm is véél. De cineast balanceert op nauwelijks te vatten wijze tussen grandioos entertainment en een voor het grote publiek té idiosyncratische toon. Films als deze maken ze niet.
Geen jota’s malen
Voor zij die PTA niet kennen, dringt de bijscholing zich op. Hij geldt als de beste Amerikaanse filmmaker van zijn generatie en als een van de grote stemmen van de 21ste-eeuwse cinema. Titels als ‘Punch-Drunk Love’, ‘There Will Be Blood’ en ‘The Master’ spreken boekdelen. ‘Magnolia‘ is zelfs een van de belangrijkste films uit onze vormingsjaren.
We hebben het geluk zijn traject van bij het prille begin te hebben meegemaakt, en het was een genot om hem te zien bloeien en zichzelf heruitvinden, kronkelend door het filmische speelveld en telkens met weergaloze films als resultaat. Het enige minpunt is dat zijn budgetten, opbrengsten en publiek altijd relatief bescheiden zijn gebleven, ondanks de wereldwijde adoratie.
Beavers & Pussies
In ’One Battle After Another’ volgen we de uitgebluste ex-revolutionair Bob (Leonardo DiCaprio geniet zichtbaar van de rol), die in een race tegen de klok zijn tienerdochter Willa (nieuwkomer Chase Infinity is een revelatie) probeert te redden. Ze werd ontvoerd door een extreemrechtse militaire vijand uit het verleden, kolonel Lockjaw (een smeuïge Sean Penn loopt bekken te trekken). Bob roept in zijn speurtocht de hulp in van karateleraar Sensei Sergio (Benicio del Toro zet aan tot schaterlachen) en kruist hij opnieuw het pad van oude kameraden.
En passant passeren ook de cannabiskwekende nonnen van The Sisters of the Brave Beaver, de racistische elite van de Christmas Adventurers Club, bizarre parkour-skaters, Lockjaws erectie en een bankovervallende Junglepussy – 160 minuten lang dendert het onophoudelijk voort. Teyana Taylor schittert bovendien als Willa’s moeder, Perfidia Beverly Hills (alleen al de namen van de personages zijn een bioscoopkaartje waard), in een glansrol die een intrigerende balans vindt tussen seksualiteit en geweld.
Er worden geen vingers gewezen
Het vakmanschap is – zoals we van PTA verwachten (en zelfs eisen) – van torenhoge kwaliteit. Hij toont zich een creatieveling die zijn kunnen als cineast volledig beheerst en ook als scenarist is hij uitzonderlijk getalenteerd. Zijn grootste plezier ligt in het schetsen van personages – figuren laten clashen is waar het om draait. Dialogen dienen minder om de plot vooruit te stuwen dan om meer te onthullen over de gekwetste zielen op het scherm.
Andersons bedoeling is niet om op moraliserende wijze het politieke links-rechtsgedoe te benadrukken. ‘One Battle After Another’ is net zo min een vingerwijzend pamflet over Amerikaanse politiek als ‘The Master’ dat was over de oorsprong van Scientology – die thematiek is er wel, maar niet in de voorgrond. Het ligt niet in PTA’s aard een samenleving te fileren; zijn fascinatie gaat uit naar de activistische protagonist, niet per se naar diens ideologie.
En als er dan toch een politieke reflectie in besloten ligt, dan wel deze: elke generatie herhaalt zichzelf; wij onbeholpen mensen kunnen niet anders dan de degens kruisen uit onkunde om werkelijk met elkaar om te gaan. Het is de ene strijd na de andere.
Opengetrokken doos
Ritme en toon zijn verbluffend. De film raast voorbij in een verschroeiend tempo, terwijl een gejaagde PTA tientallen randfiguren ten tonele voert en even snel weer laat verdwijnen. Hij jongleert schijnbaar moeiteloos met spektakel, humor, paranoia, thriller, gezinsdrama en actie. Sommige recensenten spreken over al het mogelijke ertegenaan te willen gooien om te zien wat werkt, maar dit is geenszins een kwestie van onkunde. Integendeel, het is vanwege zijn durf en zelfvertrouwen dat PTA zijn filmdoos wagenwijd opentrekt. Het volledige eerste half uur is een wervelwind van voorgeschiedenis – alle elementen samengebald in een frenetiek, waanzinnig geheel dat moeiteloos naast de climax van ‘Goodfellas’ zou kunnen staan. Pas daarna maken we op een iets rustigere toon kennis met de uitgebluste stoner Bob.
We zouden nog veel kunnen uitweiden: over de beeldkwaliteit (‘One Battle After Another’ werd gedraaid op het zeldzame VistaVision-formaat), over PTA’s angstaanjagend effectieve gebruik van geluid, over zijn close-ups die opnieuw wereldklasse zijn, over de wederom impressionante score van Radiohead-gitarist Jonny Greenwood, over de lange voorgeschiedenis van DiCaprio’s wens te willen samenwerken met PTA (hij betreurt nog steeds dat hij ooit de hoofdrol in ‘Boogie Nights’ afsloeg), over PTA’s meesterlijke aanpak van actiesequenties, over de reden waarom Spielberg deze film vergeleek met ‘Dr. Strangelove’, over de uitmuntende casting van de film, en over de vele tot grinniken aanzettende komische noten (Del Toro die een selfie maakt te midden van een ontsnapping) – maar dit alles bespreken zou ons te ver brengen.
Geen duimbreed toegeven
Sommigen menen dat PTA met deze film een stap richting commercieel toegankelijke cinema zet, alsof hij zijn eigen versie van ‘Midnight Run’ heeft gemaakt – een film die hij bovendien aanraadt te bekijken in aanloop naar de release van zijn prent. Maar gezien zijn volledige overgave aan een eigenzinnige stijl lijkt PTA zich daar geen moment om te bekommeren. ‘One Battle After Another’ is even bevreemdend als zijn eerdere ‘Inherent Vice’. Niet toevallig zijn beide films gebaseerd op het werk van Thomas Pynchon, de paranoia-auteur bij uitstek – in het geval van deze nieuwe film een losse bewerking van diens ‘Vineland’.
‘One Battle After Another’ kostte meer dan 100 miljoen dollar, ongeveer het dubbele van wat zijn meest succesvolle film ooit wereldwijd opbracht. Veel dank aan de geldmensen bij Warner Brothers dat ze het groene licht gaven – een onbezonnen en ronduit knettergekke beslissing. Nu we de film zagen en merken dat PTA nauwelijks iets van zijn eigenzinnigheden heeft ingeleverd, verwachten we geen volle zalen. Ongetwijfeld zullen tal van neerbuigende artikels spreken van een flop. Maar het maximaliseren van de opbrengst was nooit het doel; een boeiende film maken stond voorop.
Lang sjieken
PTA maakt met ‘One Battle After Another’ de grootste – en misschien wel meest onbezonnen – sprong van zijn carrière, waarbij hij een studio wist te overtuigen hem een immens budget te geven om volledig zijn eigen visie te realiseren. Zoals bij al zijn films zullen we ook deze nog lang blijven herkauwen. Pauls werk ligt ons altijd na aan het hart. De eerste vertoning van ‘One Battle After Another’ was letterlijk overdonderend. Nu willen we wat groeien met de prent. Onze bewondering was er vanaf het openingsbeeld, maar de echte liefde is pril en begint net te ontluiken.
Al bijna dertig jaar cruisen we als passagier met Paul mee langs Celluloid Lane. Tien rijke films in de achteruitkijkspiegel, en ongetwijfeld een boeiende tocht die nog voor ons ligt. Mogen we nog lang samen kilometers vreten.
‘One Battle After Another’ speelt nu in de bioscoop.
