‘Shuggie Bain’: het debuut dat de Booker Prize 2020 won
Douglas Stuart, ‘Shuggie Bain’ 
Douglas Stuart debuteerde in februari 2020 met zijn eersteling, ‘Shuggie Bain’. Nu is er eindelijk de gelijknamige vertaling. Het mag een wonder heten dat Stuart bleef geloven in zijn debuutroman. Meer dan veertig uitgevers haalden hun neus op voor de autobiografische roman. De kost die Stuart serveert is dan ook allesbehalve licht verteerbaar: een jongen die in het Glasgow van de jaren tachtig, te midden van de koude oorlog en het Thatcherregime, opgroeit in een eenoudergezin, tot zijn moeder zich letterlijk dood drinkt. Zijn barre jeugd vertaalt zich nu in een weergaloos debuut dat met de Man Booker Prize meteen de belangrijkste Engelse literatuurprijs wist weg te kapen.
Rauw
Ook Stuarts hoofdpersonage Shuggie Bain groeit op bij een drankverslaafde moeder, die om te overleven met haar rondwippende echtgenoot bij haar ouders is ingetrokken. De dagen slepen zich verder terwijl de familie Bain probeert om eindjes te knopen waar er geen touw in de buurt is. Het resulteert in een opeenstapeling van drankovergoten stommiteiten in een rauw klimaat.
Sommige scènes snijden echt tot op het bot. Hugh ‘Shuggie’ Bain is het zorgenkind van de familie. In het bikkelharde Glasgow valt op hoe anders de jongen wel is. Shuggie is gevoeliger, begaafder, speelt geen voetbal maar houdt van poppen. Moeder Agnes blijft het opnemen voor haar Shuggie, terwijl ze zichzelf meer en meer verliest in de drank.
Not a wee bit Glaswegian
Een belangrijk detail waar we helaas niet aan ontsnapten is het complete gebrek aan Glaswegian of andere Schotse termen. De vertaler koos voor een complete vertaling waarbij het platte volkstaaltje omgezet werd in iets wat op z’n best als plat Hollands leest. Dat hierbij geen terminologie werd overgenomen voorzien van voetnoten met vertaalinsteek is een grote tekortkoming van deze verder fantastische roman.
Gelukkig is er ook een audioboek waarbij de Schotse stemacteur Angus King het verhaal in verstaanbaar Schots voorleest. Een aanrader. Ook Stuart zelf leest in een videofragment voor de afgelaste Pride van 2020 een fragment voor.
Booker Prize 2020
Hoe dan ook is de hartverscheurende jeugd van de kleinste Bain zakdoekenvoer. ‘Shuggie Bain’ zal niemand onbewogen laten, en het boek zal ongetwijfeld nog generaties lang meegedragen worden. ‘Shuggie Bain’ is voor onze tijd wat ‘Oliver Twist’ voor zijn generatie was.
De Booker Prize van 2020 werd dan ook terecht op naam van Douglas Stuart geschreven. Het is al uitkijken naar zijn tweede roman ‘Loch Awe’ die in het begin van 2022 wordt verwacht.
