Yanagihara’s gruwelijke debuut overtuigt op alle fronten
Hanya Yanagihara, ‘Notities uit de jungle’ 
Norton Perina is dokter. Niet zomaar dokter, maar eentje met een Nobelprijs op z’n schouw. Die won hij in 1974 voor zijn beschrijving van het Selene-syndroom. Dat syndroom beschrijft een toestand waarin het lichamelijk verouderingsproces aanzienlijk vertraagt na het eten van vlees van de zeldzame schildpaddensoort Opa’ive’eke, een dier dat enkel te vinden is op het eiland Ivu’ivu, één van de drie eilanden van de Micronesische archipelstaat U’ivu. In de jaren ‘5O ontdekt Perina het verschijnsel terwijl hij daar op een antropolgische expeditie is. De wetenschap is nog nooit zo dicht bij het eeuwig leven geweest en Perina wordt overladen met felicitaties en de eerder vermelde Nobelprijs.
Het vervolg is zowel voor Ivu’ivu als voor Perina desastreus. Het eiland wordt, logischerwijs, overspoelt door wetenschappelijke expedities die zowat de hele maatschappelijke structuur en de unieke fauna en flaura (de Opa’ive’eke incluis) vernietigen. Perina, op zijn beurt, bezoekt het eiland nadien nog enkele malen en ziet de gevolgen van zijn acties. Wellicht gedreven door schuldgevoel, adopeert hij daarna tientallen kinderen uit Ivu’ivu. Een van de kinderen, Victor, blijkt uiteindelijk de protagonist te zijn in de verdere downfall van Perina. Wanneer die beticht wordt van verkrachting door diezelfde Victor, zijn voormalige fans en collega’s hem laten vallen én er uiteindelijk ook een opsluiting volgt, is zijn vernietiging compleet.
Dokter Perina is u onbekend? Dat is zeer logisch, want hij is het fictieve product van debutante Hanya Yanagihara. Perina is losjes gebaseerd op de (wel bestaande) nobelprijswinnaar Carleton Gajdusek, die eveneens van het molesteren van kinderen werd beticht, maar verder is elke link met de realiteit onbestaande.
In meer dan vierhonderd fascinerende, bij momenten bloedmooie maar eveneens schokkerende pagina’s vertelt Yanagihara het verhaal van Perina. En ze doet dat onwaarschijnlijk goed. Het grootste deel van het boek is opgezet als een soort autobiografie, rijkelijke aangevuld met voetnoten van diens rechterhand Ronald Kubodera. Vanuit het niets wordt Ivu’ivu op papier geschilderd. De fauna, flora, de stam, alles komt tot leven en is zo overtuigend geschreven dat je je regelmatig moet voorhouden dat je fictie aan het lezen bent. De ietwat neerbuigende, paternalistische toon van Pegrina krijg je er gratis bovenop. De voetnoten geven het nog meer legitimiteit. De illusie is compleet.
Naast het boeiende verhaal van Perina krijgt u er ook nog eens een parabel bovenop over de kortzichtigheid van de menselijke natuur, de hebzucht van de farma-industrie, de drang om te vernietigen wat onbekend is en de onmogelijkheid om te connecteren met een ‘primitieve’ cultuur en het bijhorende superioriteitsgevoel.
Dat alles gebeurt in een boek dat meesterlijk is opgebouwd en dat toewerkt naar een werkelijk adembenemend en gruwelijk einde dat een kordaat einde aan de ‘bovenmenselijkheid’ van Perina maakt. Daarbij is ook de manipulerende rol van Kubedora, die dienst doet als redacteur van Perina’s manuscript, van extreem groot belang – en bij uitbreiding die van de schrijfster zelf.
De fascinerende dualiteit tussen de ongereptheid en de perversiteit van de menselijke natuur is zelden beter tot leven gebracht dan in dit magische boek. Dit is een debuut dat nu al lonkt naar de groten in de literatuur en nog lang zal nazinderen. Het laat je in shock achter en is compromisloos in het vertellen van dit wrede, lugubere, hedendaagse sprookje. Niet voor gevoelige zielen.
Vertalers: Inger Limburg, Lucie van Rooijen
