Het weerbarstige leven volgens Wadada Leo Smith & Vijay Iyer
Wadada Leo Smith & Vijay Iyer, ‘Defiant Life’ 
Na het in 2016 uitgegeven ‘A cosmic rhythm with each stroke‘ verschijnt er met ‘Defiant life’ weer een nieuw én ontzettend mooi album van de Amerikaanse trompettist Wadada Leo Smith en pianist Vijay Iyer. Een hernieuwde samenwerking is het, die geen verrassing mag heten daar beide muzikanten elkaar al best langer kennen. Vijay Iyer maakte immers enkele jaren deel uit van Smiths’ Golden Quartet band, maar werkt de laatste jaren aan een bijzonder muzikaal pad waar ook samenwerkingen met o.a. de in het Urdu zingende vocaliste/componiste Arooj Aftab deel van uitmaken.
In een mum van tijd opgenomen
Het in slechts enkele dagen opgenomen ‘Defiant life’ toont de immense kracht van twee gereputeerde muzikanten die samen een fraaie dialoog met elkaar aangaan. Bijzonder is dat zij met slechts een handvol ideeën de studio’s in trokken. Terwijl, zo is hoorbaar, alles op ‘Defiant life’ meer dan knap samenvalt : Iyer is te horen op piano/Fender Rhodes en is daarnaast ook in de weer met ambienteske en atmosferische elektronica, Wadada Leo Smith op zijn beurt is op trompet te horen. De combinatie werkt wonderwel. In die zin dat je haast van eenzelfde muzikale taal gewag zou kunnen maken.
Samen maken ze een stevige vuist. En communiceren ze via de muziek, zoals opener ‘Prelude: survival’ al te kennen geeft, hoe ontzettend weerbarstig het leven kan zijn. De muziek kenmerkt zich onder meer door avontuurlijkheid. Terwijl het hen ook te doen is om een creatief-artistiek statement van jewelste te maken.
Avontuurlijke verkenningen
Dit nieuwe album van Wadada Leo Smith en Vijay Iyer lijkt bij eerste beluistering eerder arbitrair ingedeeld in composities die samen een erg knappe muzikale suite vormen. Een auditief avontuur waarbij ergens het adagio van Neil Young ‘it’s all one song’ geldt. Een album met uitmuntend vakwerk van bijzonder hoog niveau, uitgevoerd door rasmuzikanten die de tijd nemen om samen te exploreren en te avonturieren. Wie dit ‘Defiant life’ album beluistert, kan dan ook echt niet anders dan heel diep geraakt te worden door de manier waarop Smith en Iyer hier muziek verheffen tot waarlijk grootse kunst, halfweg tussen kalme beredeneerdheid en intuïtieve overgave aan het moment.
Tezelfdertijd ademt deze muziek duidelijk verzet tegen de heersende machten. En roept het liefde als antwoord in. Liefde voor de onbeschrijfbare aard van muziek, maar evengoed met uitdrukkelijke waardering voor het proces van creatie als voor het leven op zich met al haar goede en soms mindere kanten.
Politieke invloeden
Op ‘Defiant life’ vallen ook de politieke invloeden in de muziek niet weg te denken. Illustratief zijn aandoenlijk mooie composities zoals bijvoorbeeld het aan Patrice Lumumba opgedragen ‘Floating river requiem’. Die herinnert de luisteraar eraan dat ondanks alles het neokoloniale denken helaas nog steeds alomtegenwoordig is. Net zoals je haast echt niet anders kan dan diep geraakt te worden door het door Iyer gepende ‘Kite‘ waarbij hij samen met spiritual brother Wadada Leo Smith op aandoenlijke wijze de tragiek van het overlijden van de Palestijnse auteur, dichter en intellectueel Refaat Alaleer verklankt.
Improvisatie
Het sterke aan het album zit misschien vooral in de manier waarop zowel Iyer als Wadada Leo Smith met ‘Defiant life’ een masterclass improvisatie ten beste geven. De muziek die zij brengen is sober, elegant en meditatief, waarbij de balans tussen stilte en klank – in hun woorden: de ‘esthetiek van het noodzakelijke’ – soms sterk doorgedreven is. Maar evengoed merk je dat de fragiele, minimalistische muziek altijd in functie staat van wat er te zeggen valt. Iyer en Wadada Leo Smith vullen elkaar als muzikanten dan ook naadloos aan. Dat hoor je onder meer terugkomen in composities zoals ‘Sumud’ waarin zij de tijd nemen om hun muzikale ideeën diepgaander te ontwikkelen.
Dat maakt ook dat dit ‘Defiant life’, naast ‘After the last sky’ – het meer dan memorabele ‘After the last sky‘ van Anouar Brahem (met Anja Lechner, Dave Holland en Django Bates), voorlopig als een van dé jazzalbums van dit jaar genoemd mag worden.
