De intieme zieloerselen van Kendrick Lamar
Kendrick Lamar, ‘Mr. Morale & the big steppers’ 
Na een onwaarschijnlijke reeks van creatieve en artistiek hoogstaande albums als ‘Good kid, m.A.A.d city’, ‘To pimp a butterfly’ (2015) én ‘DAMN’ (2017) werd het plots, op de compilatie ‘Untitled unmastered’ en de soundtrack van de ‘Black panther’-film na, lange tijd erg stil rond Kendrick Lamar. Nieuw werk zou gaan verschijnen, maar wanneer en hoe was dan nog erg onduidelijk.
Tot er plotsklaps een cryptisch bericht op zijn website Oklama en verschillende sociale media opdook. Een nieuw album met als titel ‘Mr. Morale & the big steppers’ zat er aan te komen, zijn laatste voor het Top Dawg Entertainment-label. “There’s beauty in completion and always faith in the unknown”, luidde het.
Kendrick Lamar vangt de tijdsgeest op twee schijfjes
Het nieuwe dubbelalbum is voor Lamar de vervollediging van een cyclus. Op het album verwerkt hij verschillende thema’s, zoals onder meer de erg moeizame omgang met de roem en het succes. Zo beschrijft hij hoe het stilaan onmogelijk wordt om ieders verwachtingen in te lossen. “I’ve been going through somethin’ / one-thousand eight-hundred and fifty-five days / be very afraid” klinkt het veelzeggend in de erg grillige opener ‘United In Grief’. Ook elders op het album valt het kernachtige idee van transformatie op.
Er valt enorm veel te vertellen over de nieuwe Kendrick Lamar. De grote kracht van dit album schuilt dan ook vooral in het idee dat het geen album is dat zich zomaar laat consumeren. Integendeel. Hoewel sommige passages direct goed in het oor liggen, gaat het vooral om de manier waarop Lamar zich als mens, vader en rapper uit. Dat levert vaak lyrisch spervuur op, zeker in tracks waar Lamars’ verzen zo snel gedeclameerd worden dat het amper te volgen is.
Wie de nodige tijd ervoor neemt, ontdekt de duizelingwekkend grootse ambities van de Amerikaanse rapper (“This is wat the world sounds like” klinkt het in ‘We cry together’). In eerste instantie is het Lamar te doen om de vervollediging van een levenswerk, maar evenzeer gaat het om het beet nemen van de hele tijdsgeest.
De eeuwige twijfelaar
Een losse graai uit het aanbod aan thema’s op ‘Mr. Morale & the big steppers’: de impact van de corona-pandemie uiteraard, maar ook cancelcultuur, daddy issues (‘Father time’), interraciale seks (‘Worldwide steppers’), de intieme kwetsbaarheid van menselijke relaties (‘Auntie Diaries’). Het meest opvallend is dat we Kendrick/Kung Fu Kenny/K-dot op zijn meest openhartig horen. Het vaderschap zal er vast niet vreemd aan zijn.
De luisteraar krijgt via de teksten en de muziek een inkijk in de gespannen relatie tussen Kendrick Lamar en de wereld. Lamar positioneert daarbij meer dan ooit als een introverte artiest die zijn plaats in de wereld, zijn muzikale identiteit als creatieve artiest én als mens/vader overdenkt. En daarbij twijfelt hij, ook al omdat hij nu eenmaal wéét dat de ogen en oren van de hele wereld op hem gericht zijn.
Tekstueel spervuur
Zo brengt de in Compton geboren, virtuoze rapper wederom geen rapalbum pur sang, maar weet hij haast als vanouds allerlei genres, invloeden en inspiraties (jazz, soul, R&B, funk, hip-hop, pop, rock) zodanig met elkaar te verweven dat het eindresultaat zowel persoonlijk, theatraal (zie het artwork met de rozendoorn op Kendrick’s hoofd), complex, als gelaagd is. Of domweg mooi, zoals het erg fraaie, aandoenlijke ‘Mother I Sober’ met gastinbreng van Beth Gibbons (Portishead) dat net als vele andere composities op het album aanvoelt als helend én bevrijdend.
Toch is het vooral het tekstuele spervuur van Lamar dat de hele plaat onderbouwt. En moet dit dubbelalbum in eerste instantie beschouwd worden als een caleidoscopische raamvertelling waarin elke track een wezenlijk deel vormt. Illustratief is bijvoorbeeld dat Lamars’ vrouw Whitney Alford opduikt en hem smeekt om hulp en raad te vinden bij de Duitse spirituele goeroe Eckhart Tolle waarop Lamar in enkele passages daadwerkelijk diezelfde Tolle samplet. Al te menselijk.
Yin én yang
Hetzelfde geldt in essentie voor het hele ‘Mr. Morale & the big steppers’-dubbelalbum, dat vooral in het teken staat van openhartigheid en kwetsbaarheid. Zo verhult Lamar allerminst dat hij in het verleden fouten gemaakt heeft. Dat is ook dé grote sterkte van dit album: het toont Lamar allereerst als mens van vlees en bloed. Niet als superster die uit is op zelfverheerlijking, maar als iemand die maar al te graag het eigen ego doorprikt.
In zekere zin tracht Lamar om zelfbewust én kritisch verder te gaan. Hij denkt na over hoe je verder bouwt aan een rond ‘hood politics’ opgebouwde carrière zonder aan enige uitverkoop te doen. Lamar koppelt daarbij treffend het universele aan het particuliere én vice-versa. Het is yin én yang, zoals het ook conceptueel tot uiting komt (‘Mr. Morale’ en ‘The big steppers’ lijken eigenlijk 2 best verschillende albums die omwille van inhoudelijke overeenkomsten samen uitgebracht worden). Wederom een indrukwekkend werkstuk van onze Kung Fu Kenny.
Kendrick Lamar speelt op 28 oktober in het Sportpaleis.
