‘The Last Duel’: #metoo in riddertijden
‘The Last Duel’ (2021) 
Kletterende zwaarden, koninklijke chateau’s en mannen die zich voor dood zweten in een veel te zwaar harnas: Ridley Scott heeft (weer) een ridderfilm gemaakt! In de Verenigde Staten moet ‘The Last Duel’ het aan de kassa afleggen tegen ‘Halloween Kills’ en ‘No Time To Die’, maar hij is gewoon beter dan de twee samen.
De Affleck-Damon Connectie
‘The Last Duel’ katapulteert ons meteen terug naar het Frankrijk van de late 14de eeuw. Jean de Carrouges (Matt Damon) is een edelman die tevergeefs worstelt om de goede reputatie van zijn familie in ere te houden, sterker met het zwaard dan met het hoofd. De Carrouges huwt met de vooraanstaande Marguerite (Jodie Comer), wier vader hem als bruidsschat een prestigieus landgoed belooft. Wanneer hij er achter komt dat de neef van de koning het landgoed buiten zijn weten om cadeau heeft gedaan aan de charismatische Jacques Le Gris (Adam Driver), gaan de poppen aan het dansen. Een onophoudende vete tussen beide heren ontaardt uiteindelijk in de verkrachting van Marguerite door Le Gris. Verblind door haat en razernij, daagt de Carrouges zijn aartsvijand uit voor een duel tot de dood.
Het is de eerste keer sinds ‘Good Will Hunting’ dat Matt Damon en Ben Affleck weer samen achter de schrijftafel kropen. Ze splitsen het verhaal van ‘The Last Duel’ op in drie hoofdstukken. Alle drie opgebouwd rond dezelfde gebeurtenissen, maar telkens vanuit een ander perspectief. Eerst krijgen we het verhaal door de ogen van Jean de Carrouges, vervolgens Jacques Le Gris om dan te eindigen met de versie van Marguerite. Het is aan de kijker om zelf puzzelstukken te selecteren en een sluitend geheel te vormen. Die vertelstijl zorgt er voor dat we telkens een ander licht op het verhaal én op de personages krijgen.
Good old Matt Damon moet ergens in een Frans bos op het kadaver van een buidelrat gebotst zijn en heeft het dier dan maar een tweede leven als nektapijt gegeven. Mede dankzij zijn coupe schippert Damon wel moeiteloos tussen een man waar je een soort terughoudende empathie voor voelt en een regelrechte klootzak die je diep vanbinnen eigenlijk een beetje zielig vindt. Het doet hem duidelijk deugd om eens niet de brave Hendrik uit te hangen.
Damon’s buddy Ben Affleck is, ondanks een Brits-Amerikaans accent van discutabele kwaliteit, best genietbaar. Jodie Comer is een vrij nieuw gezicht, maar lijkt in #metoo-tijden dankzij haar ijzersterke prestatie vrijwel zeker van een Oscarnominatie. Hoe zij op twee verschillende manieren de verkrachtingsscène neerzet is simpelweg subliem. En Adam Driver, tja, die is gewoon altijd goed.
De Scott-Wolski Connectie
‘The Last Duel’ is ongetwijfeld het beste werk van Ridley Scott sinds ‘Gladiator’. De sfeer in de duelarena doet bij momenten denken aan die waar een toen nog afgetrainde Russell Crowe zijn beste kunstjes bovenhaalde. Op die laatste kon Ridley Scott ditmaal helaas geen beroep doen, aangezien je de Australiër tegenwoordig niet langer zonder hijskraan een paard op krijgt. Wie Scott’s debuutfilm ‘The Duellists’ gezien heeft, herkent nog meer gelijkenissen. Daarin betwisten een jonge Keith Carradine en een sierlijk gevlochten Harvey Keitel enkele duels. Eveneens in Frankrijk, maar dan vijf eeuwen later. Niet alleen de brutaliteit in de gevechten is toegenomen, ook het niveau van de beeldvoering. Waar inspiratieloze Spielberg-imitators al te graag zouden durven uitpakken met een geforceerd long shot, kiest de Brit gewoon voor het ouderwetse shot/tegenshot.
De cinematografie is werkelijk adembenemend goed. Scott’s vaste cameraman Dariusz Wolski levert een meesterwerk af. Samen wekken ze het 14de eeuwse Frankrijk tot leven. De ruwheid van afbrokkelende kasteelmuren, de frisse geur van groene grasheuvels en de beklemmende dampen die opstijgen uit de riolen van een onderontwikkeld Parijs: het is alsof je er zelf staat. ‘The Last Duel’ is genieten van het eerste shot tot het laatste. Doe jezelf een plezier en kijk hem nog snel voor hij uit de zalen verdwijnt.
