‘De Acht Bergen’ zoekt en vindt vriendschap in de Italiaanse Alpen
‘De Acht Bergen’ (2022) 
In 2020 leken Felix Van Groeningen en Charlotte Vandermeersch op weg om het zoveelste geval van pandemiescheiding te worden, niets meer dan een cijfertje in een statistiek die niemand bijhoudt. En toen las hij ‘De Acht Bergen’. Tijdens het verfilmen van de semi-autobiografische roman van Paolo Cognetti vond het koppel in de Italiaanse Alpen, naast een hoop sneeuw, de betekenis van vriendschap en zelfs hun liefde voor elkaar terug.
De traagheid der dingen
Waarin verschilt vriendschap van liefde? We ontdekken het door de ogen van Pietro, een tengere ragazzo wiens ouders elke zomer de drukte van de stad inruilen voor een noordelijk Alpendorpje. Zo eentje waar de tijd lijkt stil te staan. Al snel leert Pietro er de enige leeftijdsgenoot in het dorp kennen. Bruno is een echte jongen van de bergen: hij melkt koeien, klautert steile rotswanden op alsof het niets is en toont bijzonder weinig interesse in wat er zich voorbij de volgende bergkam afspeelt. Wanneer Pietro ouder wordt, lijkt hij de bergen – en de rest van zijn jeugd – voorgoed achter zich te hebben gelaten. Maar dan brengt een speling van het lot de jeugdvrienden weer bij elkaar en ontdekt de intussen volwassen ragazzo de ware kracht van vriendschap.
Van Groeningen en Vandermeersch slagen er bijzonder goed in om de waarde van relaties te schetsen. Relaties tussen vrienden, vader en zoon, liefdesrelaties, maar ook relaties met plaatsen of natuur. Soms nemen ze zodanig veel tijd om alle verhoudingen te ontwikkelen dat het verhaal te veel snelheid verliest.
Met bijna tweeënhalf uur aan bergwandelingen, shots van bebaarde schapenhoeders en diepgaande overpeinzingen over de zin des levens, hoeft het dan ook niet te verbazen dat dit Van Groeningens langste en vooral traagste werk is. Lichter verteerbaar dan voorgangers als ‘Beautiful Boy‘ of ‘The Broken Circle Breakdown‘, dat wel. Even voor halfweg lijkt het zelfs alsof je nog anderhalf uur lang op twee zwijgzame mannen op een berg zal moeten toekijken, maar gelukkig zet ‘De Acht Bergen’ zijn fragmentarische tred van het aanvangsuur gewoon voort.
De windbuilen van Cannes
Een verhaal dat zich grotendeels afspeelt in het hooggebergte, zij het op dik besneeuwde bergpassen of de frisgroene flanken van de Aostavallei, vraagt – smeekt zelfs – om wijde shots op een zo groot mogelijk scherm. Verrassend genoeg opteert het Belgische regisseurskoppel voor een smalle 4:3 aspect ratio. Er komen bovendien opvallend weinig shots van de omgeving voorbij. Het laat de kijker wel toe om de dramatische focus op de personages te behouden. Het verhaal zit in de mensen, niet in de omgeving. Nochtans zou je denken dat een episch levensverhaal als dat van Cognetti het zich wel kan permitteren om achteloos de grootsheid van de omgeving te etaleren zonder daarbij aan overtuigingskracht in te boeten.
Was het louter een artistieke keuze? Of eerder budgettair of praktisch meer haalbaar? Wellicht was het een van de ongetwijfeld vele twistpunten die zich ten huize Van Groeningen-Vandermeersch hebben gevormd. In ieder geval weet die eerste als geen ander dat er in de Cannes-jury genoeg windbuilen zetelen die in de vrijgekomen zwarte balken aan de zijkant van het scherm hun eigen reflectie zullen proberen te ontwaren, terwijl ze likkebaardend hun scherpste observaties neerpennen.
Wanneer je uiteindelijk het enge beeldscherm gewend bent en de queeste van Pietro haar ontknoping nadert, wordt de kracht van ‘De Acht Bergen’ duidelijk. Hoewel vriendschap vaak noodgedwongen opzij geschoven wordt voor liefde, is ze niet minder sterk. Overal waar Pietro komt – van Turijn tot de Himalaya – draagt hij Bruno met zich mee. Afscheid hoort erbij. Weer samenkomen ook. En net als liefde kan vriendschap ontstaan uit de kleinste dingen, tussen mensen die op het eerste zicht weinig of niets met elkaar delen. Zoals twee mannen op een berg. Eenzaam, maar niet alleen. ‘Brokeback Mountain’, maar dan met minder glijmiddel.
