‘Shirley’ gaat over meer vrouwen dan Shirley Jackson alleen
‘Shirley’ (2020) 
Performancekunstenares en regisseuse Josephine Decker heeft reeds een aantal experimentele films op haar naam staan. Met ‘Shirley’ waagt ze zich aan een grootser, iets commerciëler project, dat ondanks klinkende namen als producer Martin Scorsese en ‘Mad men’-actrice Elisabeth Moss erg intiem blijft. In de nieuwe Cinema ZED lieten wij ons onderdompelen in de arthousesfeer.
‘Shirley’ volgt de Amerikaanse horrorschrijfster Shirley Jackson, die je misschien wel kent van de Netflixverfilming van haar boek ‘The haunting of Hill House’, en haar man, professor Stanley Hyman. De film is opgebouwd rond hun haast sadomasochistische levensstijl die Shirley zogezegd nodig heeft om haar gruwelijke verhalen input te geven. Dat haar machtsbeluste man het niet bepaald nauw neemt met hun huwelijk, praat ze bijvoorbeeld goed omdat het haar iets geeft om over te schrijven. En wanneer ze een assistent en zijn echtgenote in huis nemen, doen ze er samen alles aan om hen het leven moeilijk te maken. Een vrouw als Shirley heeft toch geen vrienden nodig?
Het sterrenduo Elisabeth Moss en Michael Stuhlbarg (die in ‘Call me by your name’ indruk gemaakt moet hebben als professor die zijn assistent in huis neemt) wordt echter naar huis gespeeld door Odessa Young. Zij vertolkt de rol van Rose Nemser, de lieve vrouw van assistent Fred, bijzonder verrassend. Ondanks haar zoete karakter weet Young zo nu en dan pittig uit de hoek te komen. De ene keer is ze zacht en onschuldig, de andere keer ronduit stout; vandaag kan ze bergen verzetten, morgen weer valt ze van die bergen af. Zo belichaamt ze het interessante en veelzijdige personage van ‘de vrouw’ in de jaren 50. Chapeau voor de actrice die erin slaagt de vele lagen van Rose zo geloofwaardig te doseren dat er alleen maar menselijkheid overblijft.
Is schrijven belangrijker dan loyaliteit, vriendschap en respect krijgen én geven?
De intrede van Rose in het gezin zorgt voor een nog onevenwichtigere dynamiek in het huishouden, waardoor er zich allerlei relaties beginnen te ontplooien bij de beide koppels. Is Shirley toch meer op zoek naar geborgenheid dan ze denkt? Is schrijven echt belangrijker dan loyaliteit, vriendschap en respect krijgen én geven?
Dat ‘Shirley’ subtiel het vrouw-zijn onder de loep neemt, zorgt ervoor dat de film veel meer wordt dan louter een biopic, zoals de titel suggereert. De andere personages spelen namelijk zó een grote rol dat de film evengoed ‘Rose’ had kunnen heten, al spreekt de naam van Shirley Jackson natuurlijk meer aan. Toch speelt de film vooral de verhoudingen tussen verschillende mensen uit, waarbij de ene relatie een spiegel wordt voor de andere, en het aan de kijker is om aan te voelen welke relaties doorzichtig zijn en welke een diepere kijk bieden.
Met haar female gaze zet deze filmmaakster een straffe cinema-ervaring neer met uiteenlopende actrices die elk op hun manier laten zien wat het betekent om vrouw te zijn, en de moeilijkheden die ze daarmee ondervinden.
