David Copperfield en de maffe ode aan een schrijver
‘The personal history of David Copperfield’ (2019) 
Voor wie zijn of haar literatuurklassiekers kent, is David Copperfield geen onbekende naam. Het is een van de werken van Charles Dickens, de beroemde Britse schrijver uit de 19e eeuw van ‘Oliver Twist’ en ‘A Christmas carol’. En waar het in die werken vaak over sociale ongelijkheid ging, dan is dat in ‘David Copperfield’ (de eigenlijke titel is een pak langer) niet anders. Maar net zoals we dat van Dickens gewoon waren, vind je ook in dit werk vleugjes satire.
Spek voor de bek dus van regisseur Armando Ianucci. Hij is ook de man achter tv-series ‘The thick of it’ en ‘Veep’, waarin satire en – weliswaar hedendaagse – actua hand in hand gaan. Die aanpak levert ook hier op. De film is met veel covid-vertraging nu ook bij ons beschikbaar, zij het op streaming- en downloaddiensten.
David Copperfield (als kind Jairaj Varsani, daarna een charmante Dev Patel) is een jongen die in een rijk gezin geboren wordt, maar in armzalige omstandigheden terechtkomt. Zijn stiefpa heeft het namelijk niet zo op hem begrepen en stuurt hem op een bepaald moment richting flesfabriek. Kinderarbeid was iets heel normaal in de victoriaanse tijd, en was een van de dingen die Dickens aan de kaak wou stellen. Copperfields leefomstandigheden zakken meteen onder nul. Maar dan beslist hij zelf om letterlijk en figuurlijk zijn eigen verhaal te schrijven.
Van arm naar rijk en terug
Zijn zoektocht naar dat ‘zelf’ leidt hem van de boven- naar de onderklasse van de maatschappij, en naar alles daartussen. Van Peter Capaldi’s straatcharlatan Micawber over Benedict Wongs bankier Wickfield met een drankprobleem tot het gekke niet-koppel-koppel tante Betsey (Tilda Swinton) en de excentrieke Mr. Dick (Hugh Laurie). Morfydd Clark speelt met verve zowel Copperfields moeder als zijn toekomstige Dora Spenlow, Rosalind Eleazar de warme vriendin-in-de-coulissen.
Anders dan de ‘David Copperfield’-klassieker uit 1934 (ook een uitstekende film trouwens, nog steeds) zoeken Ianucci en zijn sterrencast de kantjes op. De personages zijn net iets larger than life (Ben Whishaw’s Uriah Heep* is een kwezel eerste klas), de casting even exhuberant en ongegeneerd kleurrijk als de film zelf. Fantasierijk, op het Terry Gilliameske af. Met een giga-hand die door het plafond komt als ultieme knipoog.
Als een goede wijn …
De prent gaat en praat snel en overdondert een beetje bij een eerste visie. Misschien niet geschikt dus als je voor leeghoofdig vermaak gaat – begrijpelijk in deze moeilijke tijden. Maar zie je ‘m een tweede keer, dan lijkt dat tempo al bij al nog mee te vallen, kun je meer genieten van de soms van de pot gerukte scènes. Zoals wanneer tante Betsey ezels met klinkende pannen van haar domein weg jaagt – zij zijn asinus non gratus op het weiland.
Met ‘The personal history’ of David Copperfield’ wou Ianucci bewijzen dat Dickens grappiger en minder stoffig is dan soms wordt beweerd. En dat Dickens thema’s ook nu nog weerklank hebben. Want zelfs al zijn we in deze moderne tijd zo veel geëvolueerd en zorgt de kennis van de (medische) wetenschap ervoor dat we steeds ouder worden, de kloof tussen arm en rijk is nog lang niet weg. In deze kerstdagen iets om bij stil te staan.
* Hier haalden de Britse rockers dus de mosterd.
