Joe Sacco onder de Dene
Joe Sacco, ‘Terug aan het land’ 
Joe Sacco is een grote naam in de stripwereld. Met ‘Onder Palestijnen’ zette hij de grafische journalistiek stevig op de kaart. Sacco toont hoe beeldverhalen zich uitstekend lenen om dieper op de feiten in te gaan dan vluchtige videobeelden en meer medeleven op te wekken dan droge krantenartikelen. Ook in ‘Terug aan het land’ brengt hij een sterk staaltje journalistiek in stripvorm.
Internationale erkenning
Sacco’s stripboek over Palestina gaf vele mensen een eerste blik op hoe de inwoners de situatie zelf ervoeren. Hij ging hiervoor ter plaatse, interviewde de mensen en bracht hun getuigenissen indringend in beeld. Na Palestina trok Sacco ook naar Bosnië om er de verhalen op te tekenen van mensen die midden in de oorlog leefden (‘De fixer’ en ‘Moslimenclave Gorazde’). Eens te meer liet Sacco zien dat strips een belangrijke rol kunnen spelen in het journalistieke verslag.
Het leverde Sacco twee keer een Eisner Award op, een van de belangrijkste onderscheidingen in de Amerikaanse comicwereld: in 2001 voor ‘Moslimenclave Gorazde’ en in 2010 voor ‘Gaza 1956’.
Naar het barre noorden
Met ‘Terug aan het land’ zoekt Sacco nieuwe regio’s op. Deze keer trekt hij naar het barre noorden om het verhaal te vertellen van de lokale bevolking van Canada. Zij werden door de blanke kolonisten van hun land beroofd door een misdadig contract, en nu worden ze verscheurd door de olie-industrie die hun weliswaar werk geeft, maar ook hun prachtige natuur kapot maakt.
Ook nu weer ging Sacco ter plaatse voor echte getuigenissen, maar deze keer lijkt het resultaat meer op een geschiedenisles dan op een aangrijpend pamflet. De auteur praat met veel oudere Dene (inheemse volkeren) die verhalen brengen over hun jeugd en de rol van de blanke kolonist. Het onrecht dat dit volk werd aangedaan door op geld beluste veroveraars en oliemaatschappijen is wraakroepend, maar hun verhaal wordt niet zo indringend als zijn vorige werken.
Nuance in zwart-wit
Sacco behoedt zich ervoor om een eenzijdig verhaal te brengen. In ‘Terug aan het land’ laat hij ook zien dat sommige oorspronkelijke bewoners meegingen in de beloftes van snowscooters en geweren met munitie, die de jacht makkelijker maakten. Maar al snel werd er niet meer gejaagd, omdat gaan werken voor de oliemaatschappijen meer opbracht. Schrijnend zijn ook de verhalen van de kinderen die naar internaten werden gebracht om heropgevoed te worden. Een hele bevolkingsgroep werd erdoor ontwricht. Net als in andere plaatselijke stammen hebben ook hier werkloosheid en het bijhorende alcoholisme zwaar huisgehouden. Vooral de ouderen denken met weemoed aan de tijd dat ze met de natuur samenleefden, ook al was dat zwaar.
Een te groot verhaal?
Sacco levert weer een indrukwekkend verhaal dat een episode in onze moderne maatschappij belicht. De stripauteur geeft geen antwoorden voor de problemen. Hij noteert alleen maar als een geschiedschrijver en laat het oordeel en de conclusies over aan de lezer.
Zijn reportage grijpt minder naar de keel, maar is een must voor iedereen die geïnteresseerd is in de negatieve gevolgen van de veroveringsdrang van de moderne mens. Ook liefhebbers van overleven in de wilde natuur komen aan hun trekken. Sacco steekt zijn bewondering voor de oude levenswijze van de Dene niet onder stoelen of banken en brengt de Canadese natuur prachtig in beeld. Maar omdat er zoveel te vertellen valt, zijn er ook veel portretten met tekst. De hele geschiedenis van een volk in één boek vatten is wat veel gevraagd. ‘Less is more’, had iemand tegen deze historicus moeten zeggen.
Laureaat van Stripjaaroverzicht 2020!
