Joke van Leeuwen laat Dinka vertellen vanuit het hiernamaals
Joke van Leeuwen, ‘Mijn leven als mens’ 
‘Mijn leven als mens’ is de zesde roman van Joke van Leeuwen (1952) en is in alle opzichten een bijzonder boek. Het laat zich lezen als een soort allegorie, is niet zwaar op de hand en is vanuit een opmerkelijk vertelperspectief geschreven.
In ‘Mijn leven als mens’ voert Van Leeuwen een hoofdpersonage op dat vanuit het hiernamaals op haar leven terugkijkt. Dinka, de ik-verteller, kwam op haar achttiende tijdens een ongelukkige val om het leven. Herenigd met haar bij de geboorte overleden tweelingzus Dinksa overschouwt ze de belangrijkste gebeurtenissen uit haar leven. Ze is een kind van gegoede ouders. Haar vader verdient als kaderlid vlot geld in de financiële sector en haar moeder heeft een job als suppoost in een museum. Bovendien klust ze nog een aardig centje bij in het geven van achtereenvolgens ademhalingstechnieken, het organiseren van cursussen ‘tenen lezen’ en intuïtief schilderen.
‘”Kijk eens naar je liefdesteen,” zegt mijn moeder. “Klopt het dat je in de liefde vooral doet wat de ander wil?” De vrouw staart naar haar liefdesteen en begint zachtjes te huilen. Mijn moeder grijpt haar vingers, vier in haar ene hand, vier in de andere, de nagellak is daar ook al uitgegroeid.’
De schaduw van Dinksa
Het is een milieu dat schril afsteekt met dit van Mier (Miranda), jeugdvriendin van de vertelster. Een meisje dat uit een jeugdinstelling is weggelopen en met wie ze een intense relatie heeft. Als beiden op een dag een dunne uitgave van ‘Variaties’ in handen krijgen, kleden ze zich meteen uit om enkele standjes uit te proberen.
‘Ik steek mijn tong uit en vraag Mier de hare ertegenaan te houden en ze doet het, het voelt als schuurpapier en lauwe lever, en daarna doet ze voor hoe je echt moet tongen.’
Het is een symbolische passage waarin Dinka vervolgens de plek van het litteken laat zien waar haar bij de geboorte overleden tweelingzus aan vastzat. Het zorgt ervoor dat Dinksa als een schaduw over haar heen blijft hangen.
Mier in de greep van het lot?
Als beiden elkaar enkele jaren later weer ontmoeten heeft Mier, een aantrekkelijke verschijning, een ongelukkig parcours afgelegd. Om het hoofd financieel boven water te houden, is ze in de prostitutie beland. Gelukkig kan ze met hulp van Dinka’s vader als salespitcher aan de slag. Ook hier zorgt een speling van het lot ervoor dat het fout afloopt. Buiten haar wil om wordt ze door een extreemrechts netwerk misbruikt, waarna ze door haar werkgever wordt ontslagen. En dan is er ten slotte de subtiele manier waarop het fatale einde van Dinka wordt beschreven.
‘Mijn leven als mens’ laat zich lezen als een geslaagde mix van spitse dialogen, humor en spanning. Dit alles licht verteerbaar op smaak gebracht door een verteller, die net als de overige personages, soms wat psychologische diepgang mist.
