Peter Verhelst en de schoonheid van een haperende lift
Peter Verhelst, ‘Lichamen’ 
Het werk van Peter Verhelst (1962) begint nadat er “iets” is misgelopen of op het punt staat fout te gaan. Van Tongkat (1999) over Zwerm (2005) tot zijn recentste poëziebundel 2050 (2021): hij lijkt steeds te vertrekken vanuit een onstabiel universum waar een nieuwe vorm van betekenis dient gecreëerd te worden. De oude zekerheden zijn versplinterd, de bestaande taal is niet meer toereikend om de omgeving te omschrijven.
Desolaat landschap
De wereld in ‘Lichamen’ doet nog het meeste denken aan Cormac McCarthy’s roman ‘The Road’ (2006). Er heeft zich een niet nader gespecifieerde ramp voltrokken, een desolaat landschap tekent zich af. Het aantal mensen is drastisch gereduceerd, ontmoetingen zijn schaars. Daar eindigt de vergelijking tussen beide werken dan ook. Waar McCarthy de nadruk legt op de rauwe overlevingsstrijd, probeert Verhelst vooral het minimalistische decor via zorgvuldige en scherpgeslepen taal in beeld te brengen.
In de badkamer is de metaalblauwe muurverf gebarsten en opgekruld – heeft iets de muren verhit? Boven het bad is het douchegordijn half van de stang gegleden. Een roestspoor loopt over het email naar het afvoerputje. De muur lijkt onder de blauwe vlinders te zitten.
Haperend geheugen
Ondertussen kampt het naamloze hoofdpersonage met een langzaam haperend geheugen. Wat hou je in je hoofd bij nadat je bruusk op jezelf wordt teruggeworpen? Terwijl hij rondwaart tussen de ruïnes, manifesteert zich een mentale strijd.
Wat is de schil van de eenzaamheid? Het vergeten is de schil van de eenzaamheid. Herinneringen die verharden en zo hard worden dat je er niet meer bij kunt.
Toch is ‘Lichamen’ geen novelle waarin stilstand primeert, daarvoor heeft Verhelst te veel oog voor de vitaliteit waarmee de natuur het gebied recupereert. Wanneer hij schrijft over groeiende bosaardbeitjes aan randen van open ramen of over een ontmoeting met een verschrikte eekhoorn, doet zijn meticuleuze schrijfstijl eerder denken aan schilders als Jeroen Bosch of Adriaen Coorte. Ook achtergebleven technologie blijkt niet zich bij Verhelst niet louter te lenen tot utilitair gebruik.
Het moet door de zonnepanelen op het dak komen dat de lift af en toe in werking schiet. Of het dag of nacht is, er is geen patroon […] De lift gaat op en neer in de koker. Melancholisch. Op en neer. Zinloos en tegelijk overlopend van betekenis. Mytisch.
‘Lichamen’ is een typische Verhelst. Het is een boek dat begint wanneer je het dichtslaat, want het tast je bestaande manier van waarnemen aan. Wat vertrouwd lijkt, hoeft dat niet altijd te zijn.
